Topolno

Stan obecny

Placówka Opiekuńczo - Wychowawcza dla dziewcząt im. Błogosławionej Marii Karłowskiej w Topolnie, podległa placówce w Jabłonowie Pomorskim.

Historia

Pałac z k. XIX w.
Dawniej przez Topolno przebiegał szlak handlowy. Była tu też osada, która strzegła przeprawy przez Wisłę. Pierwsze wzmianki o wsi granicznej Topolno pochodzą z 1239 r. Za czasów Świętopełka II, księcia pomorskiego wieś wchodziła w skład kasztelanii świeckiej. W XVI i XVII w. wieś należała do Konarskich, w XVIII w. do Czapskich a w XIX w. do Jeżewskich. W XVII w. kasztelan gdański Stanisław Konarski wystawił w Topolnie modrzewiowy dwór, w którym znajdowała się biblioteka z rzadkimi zbiorami, archiwa rodzin Czapskich, Konarskich i Jeżewskich, rzeźby, galeria obrazów Bacciarellego, okazy starej broni i monet a także zbiory saskiej porcelany i włoskich fajansów. Również w XVII w. sprowadzono tu Paulinów, którzy mieli strzec cudownego obrazu MB, objawionego w 1583 r. Konarscy wybudowali dla nich specjalne zabudowania klasztorne. Ostatnim XIX-wiecznym właścicielem majątku był przybyły z Litwy Włodzimierz Kubicki - Piotluch. Za jego rządów, w 1890 r. pałac spalił się wraz ze zbiorami. Na jego miejscu ok. 1891 r. dziedzic wybudował obecny budynek, lecz nie zdążył już w nim zamieszkać. W 1896 r. sprzedał wieś Komisji Kolonizacyjnej, która rozparcelowała grunta i sprowadziła tu osadników niemieckich. Resztówkę wraz z pałacem w 1920 r. kupiła Maria Karłowska, założycielka Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej. Prowadziła tu podobną działalność, jak w innych swoich tego typu placówkach. Siostry opiekowały się dziewczętami upadłymi, które odbywały resocjalizację poprzez pracę w gospodarstwie i naukę.
W Topolnie na przestrzeni wieków przebywał szereg znanych postaci: król Szwecji Karol XII, Napoleon, Hitler, król Polski Stanisław Leszczyński. W 1635 r. otrzymało ono prawa miejskie. Po 2. wojnie pałac oddany został siostrom pasterkom, które nadal prowadzą tu swoją placówkę. W latach 70. XX w. budynek został wyremontowany.
Źródło:
Tablice informacyjne we wsi Topolno.

Opis

Pałac późnoklasycystyczny. Budynek piętrowy, prostokątny, z trzema ryzalitami, z których środkowy przechodzi w wystawkę dachową, spinającą obydwie elewacje. Wcześniej dwór posiadał wieżyczkę, zdemontowaną w czasie remontów. Zachowane są zdobione drzwi wejściowe i ościeżnice, a wewnątrz stary piec kaflowy z wizerunkiem praskiego Dzieciątka Jezus.

Park

Park krajobrazowy z XIX w. Pomimo, że wschodnie rubieże parku stanowią głównie nieużytki można przyjąć, że jego powierzchnia wynosi ok. 5 ha. Założenie malowniczo położone na lewym brzegu Wisły.

Inne

Kościół barokowy, XVII w.
Krzyż upamiętniający XVII-wieczną drewnianą kapliczkę
Grodzisko średniowieczne "Talerzyk", IX w.
Romańska kropielnica obok kościoła, pochodząca prawdop. ze wzgórza św. Rocha.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011