Targownica

Stan obecny

Mieszkania

Historia

Dwór z poł. XIX w.
Targownica to niewielka wieś, malowniczo położona na wschodnim brzegu Jeziora Szydłowskiego, w odl. 11,5 km na wschód od Trzemeszna i 8 km na południe od Mogilna. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1388 r., kiedy to Andrzej z Żernik zwrócił ją klasztorowi trzemeszeńskiemu. Targownica należała do zakonu w Trzemesznie aż do czasu zaborów. W 1523 r. kmiecie z Targownicy płacili plebanom z Wylatowa kolendę, po groszu z łanu. Tyle samo płacili karczmarze i zagrodnicy. W latach 1580-1620 we wsi były 2 łany osiadłe i 4 zagrodników. Nie zachowało się zbyt wiele zapisek z okresu, kiedy folwark należał do zakonników. W 1792 r. dowiadujemy się o przekazywaniu dochodów z majątku przez opata, Michała Kosmowskiego na utrzymanie szkoły w Trzemesznie.
W XIX w. wieś przeszła w ręce prywatne, a pierwszymi właścicielami była rodzina Tańskich, następnie Wincenty Kosmowski, ożenionego z Marianną z Tańskich. W 1819 r. we dworze w Targownicy urodziła się ich córka - Agnieszka Józefa. W 1847 r. w miejscu starego dworu, wzniesiono tu dla rodziny Tańskich nowy, neoklasycystyczny dwór. Kolejnym właścicielem majątku był Lucjan Grabski h. Pomian, urodzony w 1842 r. w Skotnikach. Z krótkiej notki biograficznej dowiadujemy się, że ukończył on szkoły wojskowe w Chełmnie i Berlinie, po czym służył w randze oficerskiej w ułanach pruskich. Przed 1867 r. porzucił służbę wojskową i zajął się zarządzeniem majątku. Ożeniony był z Joanną Reiss, miał synów: Stefana i Mariana ożenionego z Joanną Brzeską oraz córki: Annę i Marię, zamężną z W. Nieżychowskim. W 1873 r. sprzedał majątek i osiadł w Inowrocławiu. Założył Towarzystwo Akcyjne "Grabski-Wilkoński i Ska", które wzniosło duży młyn parowy, pierwsze większe przedsiębiorstwo przemysłowe na Kujawach. Zaangażował się też w działalność towarzystwa "Solanki Inowrocławskie". Nadzorował budowę łazienek i urządzeń w parku solankowym. W 1881 r. był dyrektorem cukrowni w Kruszwicy. Był też długoletnim członkiem Rady Miejskiej. Zmarł w 1900 r.
W okresie 1873-1880 właścicielami Targownicy byli Sawiccy, jednakowoż nie wiemy o tej rodzinie niczego konkretnego. Następnie, aż do wybuchu 2. wojny światowej, właścicielami wsi była rodzina Głuszkowskich. W 1894 r. w kościele w Rzadkwinie, Stanisław Głuszkowski ożenił się z Marią Mukułowską.
W 1885 r. wraz z „hubami” wieś posiadała 8 „dymów” i 102 mieszkańców wyznania katolickiego. Areał majątku liczył 340 ha, w tym 339 ha ziem uprawnych. W 1926 r. majątek pod zarządem Głuszkowskich miał 315 ha obszaru, w tym 299 ha gruntów ornych, 6 ha łąk i pastwisk oraz 10 ha nieużytków (drogi, place, etc.). Do oszacowania podatku gruntowego wykazywano 1010 talarów tzw. "czystego dochodu gruntowego". W 1930 r. wieś liczyła 118 mieszkańców. W latach 1939-1945 znajdowała się pod zarządem niemieckim i nosiła nazwę Seehof. Po wojnie majątek znacjonalizowano, a w budynku dworu utworzono mieszkania.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór późnoklasycystyczny. Budynek parterowy, nakryty dwuspadowym dachem, dziewięcioosiowy z trójosiowym pozornym ryzalitem w części środkowej. Trójosiowa wystawka zwieńczona jest trójkątnym szczytem na którym umieszczono datą budowy dworku. Wejście główne poprzedzają schody ujęte murkami.

Park

Park z XVIII / poł. XIX w. o pow. około 2,4 ha. W połowie XIX w. park został całkowicie przekomponowany.

Inne

Spichlerz, stodoła oraz czworak.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011