Rogóźno - Zamek
Roggenhausen
Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:grudziądzki
Gmina:Rogóźno
Rodzaj obiektu:Zamek
Powiat:grudziądzki
Gmina:Rogóźno
Rodzaj obiektu:Zamek
Rejestr zabytków
Zespół:zamkowy, XIII-XIX w.Obiekt:ruiny zamku (ze wzgórzem), nr rej.: A/144/62 z 18.10.1934 i z 25.03.1998
Historia
Przed podbojem krzyżackim w miejscu późniejszej warowni, na szczycie wyniosłego wzniesienia nad doliną rzeki Ossy stał wczesnośredniowieczny gród. W czasie gdy miejscowe ziemie należały już do zakony, ten wzniósł w latach 1250-60 drewnianą fortalicję. Po 1275 roku przystąpiono do wzniesienia murowanego zamku, który miał zastąpił zniszczony zamek Starckenberg w pobliskim Słupie. W latach 1285-1333 zamek pełnił funkcję siedziby komtura. Pierwszym komturem urzędującym na zamku był znany tylko z imienia Wynandus. Zamek posadowiony był w strategicznym miejscu w pobliżu traktu z Grudziądza do Nowego Miasta Lubawskiego oraz brodu co umożliwiało kontrolę ruchu. W roku 1333 komturia została zlikwidowana i zastąpiona wójtostwem. W 1416 roku wójtostwo zostało połączone z sąsiedni w Rogoźnie wsi. Przed 1454 rokiem wycofujący się Krzyżacy podpalili zamek. W latach 1466-1590 warownia podzieliła los wielu budowli krzyżackich i pełniła funkcję siedziby starostów. W latach późniejszych w zamku umieszczono zarząd ekonomii królewskiej. W 1628 roku warownia została zniszczona w wyniku najazdu szwedzkiego. Po 1772 zamek został w znacznej części rozebrany celem pozyskania materiału budowlanego potrzebnego do wzniesienia twierdzy pruskiej w Grudziądzu. W roku 1911 podjęto prace zabezpieczające. W latach 1941-42 odbyły się badania naukowe pod kierunkiem H. Jacobiego. W roku 1952 podjęto prace konserwatorskie w rejonie wieży bramnej.W epoce średniowiecza założenie zamkowe składało się z trzech członów. Na platformie wzgórza znajdował się zamek właściwy ?górny?, od wschodu przylegał do niego zamek ?średni? o trapezoidalnym zarysie z wyniosłą wieżą bramną. Trzecim elementem założenia było obszerne przedzamcze zajmujące obszar około 4,5 h, i leżące na przeciwległym wzgórzu oddzielonym od zamku właściwego parowem fosy. Przedzamcze posadowione było na planie nieregularnego trapezu i obwiedzione było murem obronnym z basztami. Zabudowa gospodarcza mieszczące się wewnątrz przedzamcza nie jest dziś znana. W 1640 roku została sprofanowana kaplica na przedzamczu do potwierdzają źródła. Na terenie przedzamcza wznoszą się budynki głównie z XVIII i XIX wieku. Dwór datowany jest na połowę XIX wieku i możliwe, że został wzniesiony z wykorzystaniem starszych murów. Zamek średni zakończony był wieżą bramną zwróconą ku zachodowi i poprzedzoną długą szyją przedbramia. Zamek górny był założeniem czteroskrzydłowym otoczony zewnętrznym obwodem murów łączących się z murami zamku średniego. Od północny zamek poprzedzony był sztucznym przekopem z mostem. Z trzech pozostałych stron broniły go naturalne stromizny. Budowla posadowiona była na planie prostokąta o wymiarach 38/45,5 m. Zamek nie tworzył jednak regularnego czworoboku gdyż skrzydła południowo-zachodnie i południowo-wschodnie stykały się jedynie narożnikami. Możliwe, że uzyskana dzięki temu czworoboczna przestrzeń miała posłużyć do budowy głównej wieży, której nie wzniesiono przez bliską odległość krawędzi wzgórza. Dziedziniec wewnętrzny był wymiarów 18/20 m i mieścił studnię. W skrzydle południowo-wschodnim na wysokości piętra znajdował się kapitularz i kaplica. W skrzydle południowo-zachodnim znajdował się refektarz. Budynek ten flankowany był z dwóch stron dwiema narożnymi wieżyczkami czworobocznymi w planie. W skrzydle północno-wschodnim na osi znajdowała się brama wjazdowa na dziedziniec. Na terenie zamku średniego do dziś zachował się długi fragment muru obwodowego z narożną wieżyczką okrągłą w planie. Na północy znajduje się monumentalna brama poprzedzona pierwotnie szyją bramną i mostem na ceglanych filarach łączącym zamek średni z przedzamczem. W wieży zachowały się bruzdy na prowadnice brony. W rejonie przedzamcza również zachowały się znaczne fragmenty murów obwodowych oraz pozostałości czterech baszt otwartych od strony wewnętrznej. Na terenie przedzamcza zachowały się relikty gotyckich budynków gospodarczych, XIX wieczny dwór i czworak z XVIII wieku. Obiektu ulokowane były w centrum majdanu oraz przy kurtynach bocznych.
Komentarze
Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.