Przydatki

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Pałac z poł. XIX w.
Od poł. XIX w. właścicielami Przydatków była rodzina Sypniewski ze Żmijewa, nastepnie Donimirski od którego dobra nabył za 210 tys. marek Bolesław Łyskowski. W 1868 r. wieś miała 3 domy zamieszkałe przez 45 osób wyznania katolickiego, ponadto 5 innych budynków. W 1885 r. do folwarku przynależało 212,54 ha, w tym 194,68 ha ziem uprawnych, 15,58 ha łąk i 2 ha nieużytków. Przynosił on 1935 marek czystego dochodu gruntowego, specjalizował się w hodowli bydła i owiec. W 1886 r. majątek kupiła żona radcy Schulenburga z Grudziądza, za kwotę 119 tys. marek. Pod koniec XIX w. dobra stały się własnością Waleriana Siudowskiego, który nadał pałacowi obecny kształt. Ożenił się z Marią z Szalińskich, z którą miał syna Konrada (1884-1958). Ten w 1920 r. ożenił się z Heleną Peto. Mieli czworo dzieci: Bogdana, Aleksandrę, Zbigniewa i Teresę. Konrad Siudowski gospodarował w Przydatkach od 1920 r. do wybuchu II wojny światowej. W 1929 r. na 211 ha majątku składało się 191 ha ziem uprawnych i 20 ha łąk i pastwisk. Przynosił on 1778 marek czystego dochodu gruntowego. Folwark specjalizował się w hodowli konia zimnokrwistego i reprodukcji uznanych ziemiopłodów. Siudowski był działaczem społecznym, politykiem i senatorem w II RP. Prowadząc gospodarstwo jednocześnie aktywnie działał w licznych organizacjach społecznych. W 1940 r. został aresztowany przez Niemców i więziony był w obozach koncentracyjnych w Austrii. Po wojnie był założycielem i dyrektorem Centrali Nasiennictwa Ogrodniczego i Szkólkarstwa. Do śmierci mieszkał w Toruniu. Pochowany został w grobowcu rodzinnym w Brodnicy. Po wojnie w dawnym folwarku utworzono PGR, a po jego likwidacji właścicielem była AWRSP, od której obiekt nabyła osoba prywatna. Pałac w ostatnich latach został wyremontowany.

Opis

Pałac eklektyczny. Budynek podpiwniczony, parterowy, nakryty wysokim dachem wielospadowym krytym gontem, wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi SW-NE. Wejściem boczne usytuowane jest od str. NE, w jego osi znajdował się okrągły podjazd. Za fasadę przyjmujemy elewację od str. pł.-zachodniej, akcentowaną ryzalitem przechodzącym w okazałą prostokątną wystawkę i 3-kondygnacyjną wieżą w północnym narożniku. W ryzalicie umieszczono portyk filarowy dźwigający balkon. Ryzalit poprzedzony jest półokrągłym tarasem ze schodami po bokach. Dwukondygnacyjna wystawka posiada dodatkowo niewielką, ozdobną facjatkę zwieńczoną trójkątnym szczycikiem.

Park

Park z poł. XIX w., o powierzchni 1,62 ha, zajmujący wraz z pałacem dz. ewidencyjną nr 040203_2.0016.81/2 (Geoportal).

Inne

Spichrz, ob. magazyn paszowy z 1916 r.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011