Nowa Wieś

Stan obecny

Własność Domu Pomocy Społecznej w Nowej Wsi.

Historia

Pierwsza pewna wzmianka o Nowej Wsi pochodzi dopiero z połowy XVI w. W tamtych czasach jej właścicielami było kilka rodzin szlacheckich wśród których największe części posiadały rodziny Orłowskich oraz Wielickich. Takie rozdrobnienie własności nie sprzyjało tworzeniu się ośrodków dworskich. Dopiero w połowie wieku XVIII Nowa Wieś została wykupiona przez jedną rodzinę ? Chalińskich herbu Szeliga. Oni też wybudowali tu w pierwszych latach XIX w. prosty, drewniany dwór. Po 1840 roku dobra dość często zmieniały swych właścicieli. Były własnością m.in. Łempickich herbu Junosza, Strzegowskich, Rutkowskich, Węsierskich, Rutkowskich herbu Pobóg. W XX wieku losy majątku były nie mniej skomplikowane. Dobra znów przechodziły przez wiele rąk i były kilkakrotnie licytowane. Ostatnimi właścicielami była rodzina Konderskich. W czasie II Wojny Światowej zostali oni wysiedleni przez władze niemieckie do Generalnej Guberni a zarząd nad majątkiem objął Arnold von Muller. W 1945 roku Nowa Wieś przeszła na własność Skarbu Państwa. Grunty zostały rozparcelowane a zabudowa dworska i folwarczna została przekazana na potrzeby opieki społecznej. Sytuacja ta utrzymała się do dziś, dwór w Nowej Wsi jest własnością Domu Pomocy Społecznej.

Opis

Klasycyzujący, skromny drewniany dwór wybudowany w pierwszej połowie XIX w. Zbudowany na planie wydłużonego prostokąta, częściowo podpiwniczony, parterowy z facjatą i użytkową częścią poddasza. Budynek przykryty jest dwuspadowym dachem pokrytym blachodachówką. Dwór ozdobiony jest pozornym boniowaniem na narożnikach. Elewacja frontowa jest siedmioosiowa z szeroką zamkniętą trójkątnym szczytem facjatą poprzedzoną małym murowanym przedsionkiem na którym znajduje się zamknięty balustradą balkon. Drzwi prowadzące do dworu są dwuskrzydłowe. Całość poprzedzona jest niewielkimi chodami. Okna w elewacji frontowej rozmieszczone są asymetrycznie. Elewacja ogrodowa jest sześcioosiowa. Okna umieszczone są regularnie, asymetrycznie umieszczona jest mała weranda prowadząca do wnętrza dworu. Elewacje boczne są analogiczne i składają się z dwóch części, trójkątnego poddasza oddzielonego listwą od ścian przyziemia. Elewacje boczne są czteroosiowe.
Wnętrze dworu jest dwutraktowe z dużą sienią wejściową na osi traktu frontowego. W sieni znajdują się schody żelbetowe (dawniej drewniane) prowadzące na poddasze. Na parterze znajduje się sześć pomieszczeń (razem z sienią). Na poddaszu są cztery dwuosobowe pokoje gościnne.

Park

Założony został najprawdopodobniej w drugiej połowie XIX w. Kompozycja przekształcona po II Wojnie Światowej zachowała czytelność. Na obrzeżach parku znajdują się aleje spacerowe złożone z kasztanowców oraz grabów. Wewnątrz parku znajdują się rozproszone, wielogatunkowe grupy drzew, głównie świerków, lip i buków. W parku, niedaleko dworu znajduje się ponadto pomnikowych rozmiarów jesion.


tekst: Redaktor Druga Połowa 2011