Nadróż

Stan obecny

Zespół Szkół nr 4 w Nadrożu

Historia

Dwór z 3. ćwierci XIX w.
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z początku XV w., kiedy należała do rycerza Marcina z Nadroża. Później wykształciło się tu nazwisko Nadrowskich, którzy gospodarzyli na tych ziemiach prawie do poł. XIX w. Pod koniec XIX w. inne działy wsi należały do Balińskich oraz Kretkowskich. Około 1812 r. wykupił je Adam Nadrowski herbu Nadram żonaty z Magdaleną Karwosiecką herbu Lubicz, scalając w swoich rękach cały majątek. W poł. XIX w. od spadkobierców Nadrowskiego dobra te nabył Wilhelm Fryderyk Barthel von Weydenthal, wcześniej administrujący majątkiem Antoniego Sumińskiego w dobrach Zbójno. To dla niego w 2. poł. XIX w. wzniesiony tu został obecny dwór oraz założony park. W 1856 r. dobra te odziedziczył syn Wilhelma, Alfred Kalikst Barthel, następnie wnuk - Alfred Józef (1862-1915). W 1889 r. urodził się syn Alfreda, Artur Alfred Barthel de Weydenthal, który po śmierci ojca w 1916 r, otrzymał część Nadroża a w kolejnych latach wykupił pozostałe części od braci i stał się jedynym właścicielem majątku. Po matce, Annie z Chełmickich (1870-1918) odziedziczył w 1916 r. Balin. Łaczny areał majątku liczył wówczas ponad 1200 ha. Artur Barthel był znanym działaczem gospodarczym i społecznym na ziemi dobrzyńskiej, zaangażowanym w tworzenie Koła Okręgowego Polskiej Macierzy Szkolnej oraz Spółdzielni Mleczarskiej ?ROTR? w Rypinie. W 1916 r. został członkiem zarządu KOPMS a od 1927 r. był członkiem Rady Nadzorczej ?ROTR?. W tym samym roku został prezesem zarządu Spółdzielczego Rolniczego Młyna Parowego w Rypinie. W latach 1935-1939 pełnił funkcję prezesa Oddziału Związku Ziemian w Rypinie. Ze związku z Janiną Piwnicką herbu Lubicz (ur. w 1890 r.) pochodziła córka Ewa. Po wybuchu 2 wojny światowej Barthelowie wyjechali do Warszawy, gdzie w 1942 r. Janina zmarła. Artur wraz z córką po wojnie zamieszkali we Włocławku, gdzie zmarł 11 kwietnia 1949 r. Wieś w latach 1942?1945 nosiła nazwę Lichtenacker. Po 1945 r. majątek został znacjonalizowany a dwór przeznaczono na cele oświatowe. Około 1960 r. nadbudowano piętro budynku. Mieściła się tu Szkoła Ogrodnicza o obecnie jest to Zespół Szkół nr 4.

Źródła:
http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/ciekawostki/miejscowosci/N/361-Nadr%C3%B3%C5%BC-%28gm-Rogowo,-pow-rypi%C5%84ski%29.html
Wielka Genealogia Minakowskiego
Prawa do tekstu zastrzeżone. M.K.

Opis

Dwór późnoklasycystyczny. Jest to budynek wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, piętrowy, podpiwniczony. Korpus główny w dziewięcioosiowej fasadzie akcentowany jest nieznacznym trójosiowym ryzalitem z wejściem do budynku, poprzedzonym szerokimi schodami ujętymi stopniowanymi murkami. Po bokach korpusu dobudowane są dwie dwuosiowe przybudówki. Parterowe okna w ryzalicie i drzwi wejściowe zamknięte są łukami a nad wejściem znajduje się niewielki balkon. Ryzalit ozdobiony jest pilastrami tworzącymi optycznie pseudoportyk filarowy i gzymsami: oddzielającym prostokątny szczyt i wieńczącym go. Elewacje zdobi skromny detal architektoniczny. Całość nakryta jest łagodnym dachem dwuspadowym krytym papa.

Park

Park krajobrazowy z 1. poł. XIX w. o powierzchni ok. 3 ha. Park jest zadbany i posiada czytelną kompozycję przestrzenną.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011