Młodocin

Stan obecny

Pałac Młodocin. Hotel i Restauracja.

Historia

Dwór z 2 poł. XIX w.
Młodocin to wieś położona wśród malowniczych nadnoteckich wzgórz, w odległości 7 km na zachód od Barcina. Miejscowość znana też wcześniej jako Młodoczino była w XV w. gniazdem rodowym Młodoskich Młodockich). Wymienia ją Jan Łaski w swojej Liber Beneficiorum z lat 1511-1523, jako Młodoczyno, leżące w parafii Góra. Wzmiankowani tu byli m.in. Przecław i Mikołaj Młodocki - żonaty z Katarzyną, siostrą Drogomira Obielawskiego. Ta w 1491 r. wraz z synem Gniewomirem zapisała 10 grzywien Grzegorzowi, kustoszowi gnieźnieńskiego konwentu franciszkanów. Mikołaj miał ponadto synów: Andrzeja i Grzegorza.
Gniewomir Młodocki ożeniony był z Katarzyną Leską, córką Mikołaja zwanego „Kiełbasa”, której oprawił w 1518 r. posag 200 grzywien. Po Gniewomirze dziedzicem został jego syn Paweł. Ten, jeszcze jako nieletni, sprzedał rodzicielskie dobra za 200 grzywien Jerzemu Jemielińskiemu. Grzegorz, syn Mikołaja, swe części w tejże wsi sprzedał za 140 grzywien Wojciechowi Obielawskiemu. Żoną Jemielińskiego była Brygida Bożejewska, od której zapis części dóbr otrzymał Jan Pakszyński (herbu własnego).
W 2. poł. XVI w. wśród właścicieli bądź dzierżawców byli także: Katarzyna Słupska oraz Jerzy, Mikołaj oraz Jan - Przybroccy. Jan Pakszyński kupił także w 1571 r. część Młodocina od wspomnianego wyżej Mikołaja, za kwotę 4 tys. złp. W 1596 r. Anna Obielewska wyszła za Wojciecha Wielewickiego. Ten w 1599 r. pożyczał pieniądze od Wojciecha Kłobukowskiego, zobowiązując się do sprzedaży swojej części Młodocina w razie niedotrzymania terminu zwrotu owej sumy.
Na początku XVII w. wieś była podzielona na co najmniej dwa działy. I tak wśród właścicieli byli wymieniani: Wojciech i Jan Obielawscy (którzy sprzedali wyderkafem część dóbr Wojciechowi Wielewickiemu), Wojciech Kłobukowski, Tomasz i Maciej Wielewiccy i w 1622 r. Marcin Kłobukowski, syn Feliksa. W 1622 r. część wsi od Kłobukowskiego kupił Adam Rynarzewski. Kilka lat później dokupił dział Stanisława Wielewickiego (który miał tę część od Anny i Bartłomieja Powałków). W 2. poł. XVII w. cała już wieś znajdowała się w rękach wojewody poznańskiego Andrzeja Karola Grudzińskiego i jego żony Marianny z Święcickich. Wojewoda jednak sprzedał Młodocin, za kwotę 150 tys. złp. - Katarzynie z Komorowskich Lackiej (Łąckiej) herbu własnego, w zamian za scedowanie starostwa średzkiego. Dalej Krotoszyn wraz z licznymi wsiami powiatu inowrocławskiego był w rękach Jakuba Piotra na Gocłach Gocłowskiego. W 1679 r. Gocłowski zapisywał na tych dobrach 8 tys. złp. posagu swej żonie - Elżbiecie Mycielskiej.
Pod koniec XVIII w. wieś należała m. innymi do Mąkowskich. Po III rozbiorze Polski przeszła w ręce niemieckie, a w 1871 r. Młodocin nabył na subhaście, za 80 tysięcy talarów, Tytus Skarbek-Malczewski h. Awdaniec (1844-1928). Był on synem Albina (1809-1876) i Anny Rowińskiej h. Boża Wola (1816-1859). Ożenił się w 1870 r. z Wandą Czernicką herbu Jastrzębiec (Odmiana) z Dobrego na Kujawach. Ich dziećmi byli: Maria – późniejsza żona Krysiewicza, Mieczysława - niezamężna, Halina – żona Kozłowskiego zabitego w 1940 r. w Inowrocławiu przez Niemców, Izabela, Irena, Edward i Józef. Ich młodocińskie dobra w 1873 r. obejmowały 2069 mórg, w tym 1660 m. ziemi uprawnej, a do oszacowania podatku wykazywano 2366 talarów "czystego dochodu gruntowego". Tytus Skarbek-Malczewski był uczestnikiem powstania styczniowego, więźniem stanu w 1863 r., pomysłodawcą i inicjatorem budowy cukrowni w Żninie, a także współzałożycielem Banku Ludowego w Barcinie. Pałac wybudował według własnego projektu, w 3. ćwierci XIX w.
Młodocin około 1885 r. dzielił się na wieś z 8 domami i 79 mieszkańcami (64 katolików, 15 ewangelików; 27 analfabetów) oraz dominium obejmujące 2069 mórg, na terenie którego znajdowało się 6 domów ze 108 mieszkańcami (sami katolicy; 43 analfabetów). W 1913 r. dobra miały 528 ha obszaru, w tym 402 ha ziemi uprawnej i 109 ha łąk i pastwisk. Do "fiskusa" wykazywano 5134 marki cz. doch. gr. Po Tytusie dziedzicem Młodocina został jego syn Józef (1840-1919), ożeniony z Marią Gutowską h. Leszczyc. Mieli oni ośmioro dzieci: Zbigniewa, Emilię, Tadeusza, Karola, Stefana, Witolda, Gustawa i Stanisława. W 1926 r. właścicielem majątku był Erazm Brzeski z Krotoszyna w dawnym powiecie szubińskim. Prawdopodobnie kupił on majątek od Malczewskich, gdyż jego pokrewieństwo z rodziną było dość dalekie. Dobra miały wówczas 516 ha, w tym 392 ha ziemi ornej, 109 ha łąk i pastwisk, 4 ha lasów oraz 11 ha nieużytków. Czysty dochód gruntowy wynosił 1569 talarów.
W 1930 r. wieś liczyła 221 mieszkańców, był tu także wiatrak J. Nowastowskiego. W latach 1939-1945 znajdowała się w rękach niemieckich i nosiła nazwę Jungdorf. Po wojnie majątek rozparcelowano, a dwór przeznaczono na mieszkania. Później mieściła się w nim szkoła, a w 2009 r. nabył go i wyremontował obecny właściciel. Jesienią 2014 r. obiekt rozpoczął swe nowe życie.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł internetowych i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór eklektyczny. Budynek dwukondygnacyjny z poddaszem, podpiwniczony, założony na rzucie zbliżonym do kwadratu ze ściętym narożnikiem, z wejściem głównym poprzedzonym kolumnowym portykiem dźwigającym balkon i schodami ujętymi w murki.

Park

Park krajobrazowy z pocz. XIX w. o pow. 1,2 ha. Dominuje tu starodrzew liściasty, do dworu prowadzi aleja topoli \\\"włoskich\\\". Występują tu lipy, jesiony i akacje oraz trzy pomniki przyrody: dwie lipy drobnolistne o obw. w pierśnicy 310 i 550 cm i dąb szypułkowy o obw. 330 cm. Park jest w stosunkowo dobrym stanie, może dlatego że przez lata miał gospodarza, którym była szkoła. Układ parkowych ścieżek jest czytelny, wewnątrzparkowe przestrzenie nie są pozarastane samosiejkami. Stanowi cenne skupisko wysokiej zieleni wkomponowane w otaczający krajobraz.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011