Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Łąsko Wielkie
2013, zdjęcie Marek Kujawa

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Łąsko Wielkie

Groß Lonsk

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:bydgoski
Gmina:Koronowo
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Własność AWRSP, w dzierżawie.
Stan na rok 2021 - nieznany.

Historia

Dwór z 1921 r.
Łąsko Wielkie to rozległa i malownicza wieś, leżąca około 10 km (w linii prostej) na płn.-zachód od Koronowa. Jednakże aby dojechać do wsi od tej strony, należy pokonać co najmniej 15 km jadąc albo przez Lucim, albo przez Wierzchucin Królewski. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1288 r., kiedy to należała do rodu Leszczyców. W 1358 r. nabyta została przez zakon cystersów z pobliskiego Koronowa. Dnia 10 października 1410 r. w okolicach wsi miała miejsce zwycięska bitwa wojsk polskich pod dowództwem Piotra Niedźwieckiego z Krzyżakami pod dowództwem Michała Küchmeistera. Wśród przywódców wojsk polskich byli także Mikołaj z Łabiszyna i Sędziwój Ostroróg.
W ciągu stuleci wieś miała wielu właścicieli, a w XIX w. z jej działów powstały co najmniej trzy założenia folwarczne, z których najmniejsze było zaledwie 33-morgowe. Dwa kolejne liczyły 320 i 433 morgi. We wsi, około 1885 r. znajdowały się łącznie 53 domy, zamieszkałe przez 525 osób (493 katolików, 23 ewangelików i 9 żydów; 114 analfabetów. We wsi znajdował się kościół należący do dekanatu bydgoskiego. W 1909 r. właścicielami największych majątków w Łąsku byli: Jan Bociek (118 ha), Teodor Kentzer (92 ha), parafia katolicka – ks. Chwapkowski (100 ha), Ludwik Szmeja (90 ha) i Bronisław Ryckowski (80 ha). W 1926 r. z tychże wymieniony jest już tylko Jan Rożewicki (114,8 ha) i Jan Bociek (117,8 ha). Najmłodszym synem Jana Różewickiego był Henryk (zm. w 1989 r.), który z kolei miał córkę Marię.
W 1930 r. wieś stanowiła gminę w powiecie bydgoskim i liczyła 444 m-ców. Księga adresowa z tego roku oprócz w. wym. właścicieli ziemskich podaje Teodora Kentzera (102 ha) i Bronisława Rychowskiego (73 ha). We wsi był sklep z artykułami spożywczymi należący do W. Straszaka, zajazd A. Kamińskiego oraz liczni usługodawcy: kowal L. Zieliński, kołodzieje: O. Dickmann i S. Płotka, krawcy: F. Chrapowski i T. Wejna, szewc J. Wardziński, stolarz Stanisław Przybysz oraz murarz M. Rejterski. W czasie 2. wojny światowej administrowali tu Niemcy, a wieś nosiła kolejno nazwy: Groß Lonsk (1939-1945) i Lenzhagen (1942-1945). Z zachowanych do dzisiaj założeń dworskich, w stosunkowo dobrym stanie przetrwało to znajdujące się w północnej części wsi (Różewickich). Stojący tu dwór jest w bardzo dobrym stanie technicznym. Obecnie dzierżawiony jest przez osobę prywatną. Od wschodu rozciągają się pozostałości parku z XIX w. Relikty dwóch dawnych folwarków i towarzyszących im ogrodów widoczne są też w południowej części wsi. Niestety nie powiodły się próby ustalenia ich dawnych, przedwojennych właścicieli. W tym rejonie zachowało się także sporo starych domów z okresu XIX i początku XX w.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór parterowy nakryty dwuspadowym dachem mieszczącym użytkowe poddasze i mieszkania w szczytach. W siedmioosiowej fasadzie umieszczony centralnie ganek dźwigający balkon poprzedzony niewielkim tarasem i schodami ujętymi murkami. W dachu trójosiowa wystawka zwieńczona pseudobarokowym falistym szczytem. Obiekt w bardzo dobrym stanie technicznym.

Park

Pozostałości parku z XIX w.

Inne

- Kościół barokowy z 2. poł. XVIII w., odnowiony w 1892 r.
- Dzwonnica klasycystyczna z poł. XIX w.
- Nieczynna linia kolejowa nr 241, Koronowo-Tuchola, wpisana wraz z dworcami, torami, wiaduktami i innymi przyległościami do rejestru zabytków.
- Zabytkowa zabudowa wsi z XIX i pocz. XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.