Krzyżowice

Stan obecny

W długim pałacu znajdują się mieszkania, w drugim przedszkole.

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1273 r. W średniowieczu Krzyżowice należały do rodu Pogorzelów (Pogrell) posiadającego znaczne dobra w okolicach Niemodlina i Grodkowa. Następnie właścicielami miejscowości byli Kittlitzowie, między innymi wzmiankowany w 1587 r. Jerzy von Kittlitz. W XVII w. majątek w Krzyżowicach posiadała rodzina von Gregersdorf. W XIX w. dobra należały do rodziny von Richthofen. W 1860 r. Fryderyk Gotard Ewald (1827-1889), drugi syn Adama Fryderyka Gustawa von Pfeil z Janowa kupił od N. barona von Richthofena majątek w Krzyżowicach. Jego małżonka, Maria z domu Brandt von Lindau (1837-1922), w 1893 r. przekształciła dobra w fideikomis. Właścicielem majoratu został ich najstarszy syn Jan Fryderyk Gustaw Ginter (1863-1939). Wspominają go jako Grafa Günthera von Pfeil und Klein-Ellguth księgi adresowe z lat 1905-1930. Wynika z nich, że posiadłość powoli ulegała zmniejszeniu, w 1905 r. liczyła 405 ha, w 1930 r. – 396 ha. Według książki adresowej z 1937 r. majątek o powierzchni tylko 330 ha należał już do Grafa Walter von Pfeil und Klein-Ellguth. W rękach tej rodziny posiadłość pozostała do końca drugiej wojny światowej, następnie została znacjonalizowana. Rezydencję Pfeilów po 1945 r. przekształcono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Obecnie w dalszym ciągu pełni te funkcje, dlatego też można ją zobaczyć tylko z zewnątrz. Pałac.

Opis

Klasycystyczny pałac wzniesiony w XIX w., w drugiej połowie następnego stulecia wielokrotnie przebudowywany, z zatarciem większości cech stylowych. Budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacjowy, nakryty dachem wielospadowym. Pałac składa się z korpusu oraz połączonego z jedną z jego bocznych elewacji dodatkowego skrzydła i dobudówki. W rezultacie bryła budynku jest bardzo zróżnicowana, a fasada liczy aż piętnaście osi. Korpus, zapewne pierwotna część rezydencji, jest symetryczny, dziewięcioosiowy, z centralnymi pozornymi ryzalitami, zwieńczonymi trójkątnymi przyczółkami. W fasadzie pozorny ryzalit poprzedza murowany ganek, mieszczący główne wejście. Elewacje pałacu w znacznym stopniu uproszczone, kiedyś częściowo boniowane, ozdobione były również prostymi obramowaniami okiennymi. Obecnie z detali architektonicznych obiekt zachował fragmentarycznie wieńczący gzyms kostkowy oraz w pozornych ryzalitach korpusu ślady podziałów ramowych, pierwotnie wykonanych za pomocą boniowanych lizen. Układ wnętrz przekształcony, z umieszczoną na osi korpusu sienią w przedłużeniu której klatka schodowa.

Park

Budynek otaczają pozostałości niewielkiego parku krajobrazowego.

Inne

Opisy pochodzą ze strony: https://www.palaceslaska.pl/index.php/wojewodztwo-opolskie/powiat-brzeski/759-krzyzowice-brzeski2
Na zdjęciu archiwanym widnieją dwa pałace, starszy mieszkalny i nowy w którym obecnie znajduje się przedszkole.