Skatalogowanych zabytków: 11365
Zarejestruj się
Miniatura Trzemiętowo
2010, zdjęcie Marek Kujawa
Miniatura TrzemiętowoMiniatura Trzemiętowo

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Trzemiętowo

Trzemientowo, Haltenau

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:bydgoski
Gmina:Sicienko
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Dom Dziecka - Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza nr 1. Trzemiętowo 17
Placówka należy do Centrum Administracyjnego Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych w Karolewie.

Historia

Dwór z pocz. XX w.
Trzemiętowo to wieś leżąca 13,7 km na wschód od Mroczy. Jedna z tych, które na skutek przebudowy dworu nie zasłużyły na wpisanie do rejestru zabytków. Niemniej warto wejść na chwilę do tutejszego parku, gdzie wśród pięknych i starych drzew, pomimo oszpeconego dworu można poczuć powiew historii. Na umieszczenie w naszym katalogu wieś zasługuje tym bardziej, że jest bardzo stara i ma bogatą historię. Po raz pierwszy zapisano ją w źródłach jako Trebacowo, w 1254 r. W kolejnych wzmiankach występuje jako: w 1258 r. Trebatovo, w 1349 r. Trzebathowo, w 1530 r. Trzebiathowo, w 1583 r. Trzemiethowo, później także Trzebatowo, Trzebaczowo, Trebaczów i w końcu, w XIX w. – Trzemętowo. W poł. XIII w. wieś została nadana biskupom włocławskim, przez kasztelana włocławskiego Zdzisława. Około 100 lat później od biskupa kujawskiego Macieja Pałuki z Gołańczy otrzymał ją Adam z Wapna, z zastrzeżeniem, że zwróci dobra kościołowi włocławskiemu na żądanie. Po śmierci Adama wieś przeszła w ręce Sędziwoja Pałuki z Szubina, wojewody kaliskiego, starosty wielkopolskiego. W 1397 r. w Łeczycy spisano dokument, w którym Sędziwój odstępował Trzemiętowo biskupowi Henrykowi, w zamian za dożywocie na Sławsku. W 1579 r. T. miało 10 łanów kmiecych, 2 łany sołtysie, jedną ćwierć łanu, 1 zagrodnika i 1 komornika. W tymże roku biskup Stanisław Karnkowski przekazał wieś kapitule włocławskiej, która była jej właścicielem aż do czasu zaborów. W tym samym czasie sąsiedni Trzemiętówek należał do Gogolińskich, a na początku XVII w. do Andrzeja Łaszewskiego. Około 1620 r. wieś tę kupił Stanisław Niemojewski za 5 tys. złp. Wraz z Dąbrową i pustkami w Komorowie były to dobra należące do Jana, Jakuba i Władysława, synów Konstancji Łaszewskiej, zamężnej z Maciejem Orzelskim. W 1671 r. dokonali oni działów rodzinnych, na skutek których Trzemiętówko odziedziczył Jakub. Ten w 1675 r. sprzedał całe swe części dziedziczne Mikołajowi z Tuszków Chrząstowskiemu, sędziemu nakielskiemu za 15 tys. złp.
Po III rozbiorze Polski, Trzemiętowo będąc pod zaborem pruskim zostało wcielone do domeny w Koronowie. Pod koniec XIX w. jako Trzementowo należało do parafii Byszewo. Razem z osadą tworzyło okręg wiejski z 47 domami i 440 mieszkańcami. Jego powierzchnia liczyła 992 ha, w tym 908 ha ziem uprawnych, 20 ha łąk i 10 ha lasów. Na początku XX w., prawdopodobnie na skutek parcelacji powstało kilka mniejszych gospodarstw. Opisywane założenie trafiło w ręce Niemca Hartmanna, który w 1910 r. wybudował opisywany dwór i założył park. W 1926 r. we wsi wymieniane są trzy majątki ziemskie. Największy z nich należał do Pawła Hartmana. W 1926 r. liczył 274,95 ha, zaś do wyliczenia podatku gruntowego podawano 1231 talarów czystego dochodu. Właścicielami dwóch pozostałych gospodarstw byli: Leopold Bölther (122 ha i 398 talarów dochodu) i Otto Belau (98,89 ha i 492 talary dochodu). Oprócz tychże, we wsi znajdowały się mniejsze gospodarstwa należące do: A. Gapińskiej (54 ha), T. Lüneberga (51 ha), B. Malickiego (51 ha), K. Rebsa (64 ha) i F. Weissa (51 ha). W 1930 r. wieś liczyła 472 mieszkańców, był tu także młyn W. Lüneberga, zajazd Ł. Corde’go, kowale: A. Łapczyński i K. Strochschein oraz siodlarz S. Malicki.
Po 2. wojnie światowej w budynku dworu Hartmana ulokowały się siostry Michaelitki (Zgromadzenie Sióstr św. Michała Archanioła - instytut zakonny w którym siostry łączą postawę kontemplacyjnego uwielbienia Boga z czynną miłością apostolską realizowaną w pracy wychowawczej), które prowadziły w nim zakład wychowawczy dla dziewcząt. Jesienią 1949 r. obiekt przejęło państwo i utworzyło tu Dom Dziecka, początkowo dla chłopców, a od 1954 r. - koedukacyjny. W 1971 r. miał miejsce pożar, po którym odbudowano i całkowicie odnowiono dwór. Od 1991 do 1993 r dyrektorem domu była Maria Modrakowska, po niej funkcję tę przejął dyr. Mirosław Urbaczewski.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Więcej o DD na stronie internetowej placówki: http://infosicienko.pl/2018/07/27/placowka-opiekunczo-wychowawcza-w-trzemietowie/
Opis na podst. map serwisu Mapster:
13424 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: P36-S25-C_SICIENKO_WT_1939.jpg
11772231 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 2772_Hohenwalde_1940_UMK_orig.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi W/SW-E/NE, fasadą skierowany na S/SE (dla uproszczenia – na płd.). Budynek piętrowy, podpiwniczony, jego pierwotny wygląd – nieznany. Na skutek remontów i przebudowy budynek raczej nie przypomina oryginału.
Układ przestrzenny zespołu jest zachowany. Założony został na planie regularnego prostokąta, odwróconego o dwa rumby (22,5°) w lewo w stos. do północy. Część gospodarcza stanowiła płn.-wschodni narożnik tego prostokąta, zaś rezydencjonalna – całą resztę, z dworem usytuowanym na płd. od podwórza.

Park

Park z pocz. XX w. o pow. ok. 1,5 ha, z zachowanym starodrzewem, przystosowany do pełnienia nowych funkcji. Niegdyś wyraźny był podział na część ozdobną i sad, które miały po 1 ha obszaru. W parku utworzono boisko do piłki nożnej i siatkowej oraz do gry w tenisa. Założenie jest czyste i zadbane. W parku dominuje drzewostan liściasty: dęby, klony i jawory. Na szczególną uwagę zasługuje pomnik przyrody – skupienie drzew zawierające: żywotnik zachodni o obw. w pierśnicy (przy powołaniu) 152 cm, żywotnik wschodni o obw. 111 cm, 3 dęby szypułkowe o obwodach 338, 300 i 300 cm oraz głóg jednoszyjkowy o obw. 140 cm. Staw w 2000 r. został oczyszczony i pogłębiony.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.