Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Marcinkowo
2013, zdjęcie Marek Kujawa
Miniatura Marcinkowo

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Marcinkowo

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:inowrocławski
Gmina:Dąbrowa Biskupia
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z k. XIX w.
Marcinkowo to wieś leżąca 7,5 km na wschód od Inowrocławia. Kilka kilometrów dalej na wschód znajdują się Parchanie ze swoim słynnym kościołem. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XVI w., kiedy to jej właścicielem był Marcin Sobiesierski, ożeniony z Małgorzatą z Kleczowskich. Następnie wraz z Sobiesierniami wieś stanowiła dobra Borzewickich, którzy w 1614 r. dokonywali działów rodzinnych. W 2. poł. XVII w. dziedziczką połowy Marcinkowa była Katarzyna Naczesławska, wdowa 1-o v. po Marcinie Ruszkowskim, 2-o v. po Franciszku Boguckim, która w 1685 r. scedowała kontrakt sprzedaży z Konstancją Obrembską, Piotrowi Bagińskiemu za 2 tys. złp. Z tejże Konstancji i Zygmunta Wolskiego pochodził syn Piotr, który w 1700 r. sprzedał Marcinkowo, Władysławowi Karłowskiemu za 15 tys. złp. Późniejszym właścicielem (dzierżawcą?) wsi był Antoni Świerczyński (zm. w 1762 r.). W 1770 r. dziedzicem został Ignacy Trzciński (1726-1802), podczaszy inowrocławski, ożeniony z Ludwiką Słupską. Mieli oni także majątki Radojewice i Tuczno. W czasie zaborów wieś znalazła się w rękach niemieckich. W XIX w. istniał tu folwark, który należał do rodziny Klawitter. I tak, w połowie XIX w. właścicielem majątku był Carl August Klawitter, ożeniony z Caroline Justine Henriette Bitte. Ich synem był Carl Rudolf Eduard Klawitter (zmarł w 1914 r. w Berlinie), ożeniony z Otille Mathildą Marie Remus z Bydgoszczy (zm. 1919 r.). Ich dziećmi byli: Pauline Karoline Adele Klawitter (ur. 1868 r.), która zmarła mając 2 lata; Wanda Marie Elisabeth Klawitter (ur. 1871 r.), która w 1891 r. wyszła za Eugena Waldemara Kanta; Carl Eduard Georg Klawitter (ur. 1869 r.), który w 1894 r. poślubił Evę Johannę Helenę Sophie Unruh; Clara Alma Gertrud Klawitter, ur. w 1876 r., która wyszła za Arthura Unruha; Franz Rudolf Benno Klawitter (ur. 1874 r.), który w 1903 r. ożenił się z Martą Anną Augustą Hoffmann oraz Meta Jenni Klawitter (ur. 1878 r.).
Około 1885 r. Marcinkowo stanowiło dominium w powiecie inowrocławskim, którego powierzchnia wynosiła 1261 mórg. Pod rządami Klawitterów otrzymało zaszczytne miano „dóbr rycerskich” – Rittergut. Do dominium oprócz dworu i zabudowań gospodarczych należało 7 domów, zamieszkałych przez 112 osób, w tym 87 katolików i 25 ewangelików; 71 analfabetów. W 1883 r. 1500-morgowy majątek nabył za 477 tys. marek dr. Bolesław Wolszlegier z Bydgoszczy. Trzy lata później sprzedał go M. Borowickiemu za 322 tys. marek, a ten prawdopodobnie Komisji Kolonizacyjnej. Po parcelacji na początku XX w. we wsi osiedliło się kilkunastu kolonistów niemieckich. Dwór wraz z resztówką stał się indywidualnym gospodarstwem rolnym. Po wyzwoleniu Polski dotychczasowi niemieccy właściciele nie podjęli decyzji o pozostaniu w Polsce i w 1922 r. dwór nabył Jakub Kopacz – rolnik - którego potomkowie mieszkają tu do dzisiaj. W latach 1939–1943 nazwę wsi zniemczono na Martinsau, a w latach 1943–1945 – Martinau. Po rozpoczęciu wojny Niemcy pozwolili zamieszkać w dworze lokatorom, których było tu łącznie 12. Niemcom nie zależało na budynku, który już wówczas był w złym stanie technicznym. Gdy po wojnie rodzina Kopaczów powróciła do dworu, był on zdewastowany, miał dziurawy dach i nie nadawał się do zamieszkania. W 1955 r. został ostatecznie rozebrany. Na jego miejscu wybudowano nowy budynek mieszkalny.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Nieistniejący dwór był budynkiem parterowym, nakrytym dwuspadowym dachem. Wzniesiony na planie prostokąta w dł. osi N-S, fasadą zwrócony na zachód. Murowany był z cegły oraz z tzw. „pecy” i otynkowany. W fasadzie zdobił go znaczny ryzalit, zwieńczony trójkątną wystawką. W piwnicach zachowały się ceglane, łukowate stropy, fragment kutej kraty w oknie i haki wmurowane w strop, prawdopodobnie służące do celów gospodarczych.

Park

Brak, aczkolwiek we wsi zachowały się grupy starodrzewu mogące być fragmentami dawnego parku.

Inne

Wieś posiada zachowany układ przestrzenny z okresu po parcelacji (pocz. XX w.) i liczne stare domy z tamtego okresu. Są to numery: 27, 28 i 36 (koniec XIX w.). Z zabudowań folwarku zachowały się: budynek gospodarczy oraz kuźnia, z końca XIX w. Centralną część Marcinkowa, która została ukształtowana w okresie poparcelacyjnym, otoczono wewnętrznym brukowanym traktem, wytyczonym na planie dużego kwadratu. W osi wschód-zachód, dawny folwark przecięła droga gminna wiodąca z Ośniszczewka do Inowrocławia.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.