Mierucin

Stan obecny

Własność prywatna

Historia

Dwór z przełomu XIX i XX w.
Mierucin to duża i stara wieś, leżąca 11 kilometrów na północ od Mogilna. Jest jedną z najstarszych miejscowości na terenie gminy. Pierwsze pisane wzmianki o M. pochodzą z zapisków parafialnych, z XIII i XIV w. Dawniejsze nazwy wsi to Mierucino, Mirucino, Marucin i Mirucin. Nazwa wsi według legendy pochodzi od jej założyciela, rycerza zwanego Czarnym Marcinem. Na pocz. XV w. właścicielem Mierucina i Czołchnowa był Stanisław, kasztelan księski w latach 1436-39. Mierucin wymienia także Jan Łaski w swojej „Liber Beneficiorum”, jako wieś należącą do parafii Słaboszew. Od XVI w. była ona własnością szlachecką i gniazdem rodowym Mieruckich (Miruckich) herbu Poraj, którzy na pocz. XVII w. sprzedali część dóbr Kapitule Metropolitalnej Gnieźnieńskiej. Następnie dobrami tymi zarządzali kolejni tenutariusze, aż do czasów zaborów.
W XIX w. Prusacy dokonali sekularyzacji dóbr kościelnych, również w Mierucinie. Na skutek reformy uwłaszczeniowej powstały gospodarstwa, z których później utworzyły się opisywane folwarki. Około 1880 r. wieś (nie licząc kolonii) miała 21 domów i 323 mieszkańców (175 katolików, 148 ewangelików; 146 analfabetów). Dla niemieckich właścicieli pod koniec tegoż stulecia wzniesiono zachowane do dzisiaj siedziby mieszkalne. Znaczna część zabudowy Mierucina pochodzi także z tamtego okresu. W 1926 r. we wsi znajdowały się dwa majątki ziemskie o areale po 134 ha każdy. Pierwszy, należący do Henryka Milbrandta miał 129 ha roli i 5 ha nieużytków; do podatku podawano czysty dochód gruntowy w wysokości 548 talarów. Drugi folwark, znajdujący się na terenie „kolonii”, należał do Jerzego Wilhelma. W 1930 r. wieś była gminą w powiecie mogilnickim i liczyła 436 mieszkańców. Większe gospodarstwa posiadali tu także: Józef Fojntowski (63 ha), W. Kubicki (60 ha) oraz L. Przybyła (66 ha). Był tu także wiatrak należący do F. Golnika i karczma J. Tomaszewskiej, a usługi dla ludności świadczyli: kowal A. Rykowski i szewc O. Konrad. Po 2. wojnie światowej majątki powyżej 100 ha zabrał Skarb Państwa Polskiego. W dworku Milbrandta utworzono mieszkania, a w późniejszym czasie został on wykupiony na własność.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór parterowy, podpiwniczony i nakryty dwuspadowym dachem. Stoi na lekkim wzniesieniu, fasadą zwrócony jest na północny-zachód. Wejście poprzedzają schody i taras, a nad nimi wznosi się późnoklasycystyczna wystawka, z dwoma oknami zamkniętymi łukami. Ozdobiona jest trójkątnym szczytem i wazonami na postumentach. Wejście spełnia tylko funkcję ozdobną, albowiem mieszkańcy korzystają z wejścia wschodniego, znajdującego się od strony podwórza gospodarczego.

Park

We wsi brak typowego założenia parkowego. W jej centrum znajduje się duży, obecnie zaniedbany staw.

Inne

Cmentarz poniemiecki z XIX w. z nagrobkami i zbiorową mogiłą ofiar epidemii cholery z początku XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011