Kazin

Stan obecny

Pustostan, własność Fundacji KUL im. Anieli hr. Potulickiej, ew. przejęty przez J.S.T.

Historia

Dwór z k. XIX w.
Kazin to wieś leżąca 10 km na płn.-wschód od Nakła nad Notecią. Tereny tej, powstałej znacznie później wsi, należały w średniowieczu do Nałęczów, a od XVIII w. były w rękach Potulickich h. Grzymała. W roku 1754 właścicielem tych dóbr był wojewodzic czernihowski, książę Aleksander Hilary Potulicki. W XIX w. istniał tu folwark należący do obszaru dworskiego w Ślesinie. Wraz z Anielinem stanowił dominium o areale 1202 morgi. W tamtym czasie wieś nosiła nazwę Każyn, a Kazin było jej zniemczoną formą. Na jej terenie znajdowały się 4 domy, zamieszkałe przez 41 osób, w tym 17 katolików i 24 ewangelików; 18 analfabetów. Obecny dwór wzniesiony został dla zarządców majątku prawdopodobnie pod koniec XIX w., kiedy to właścicielką tych dóbr była Aniela hr. Potulicka. Na początku XX w. dzierżawcą Kazina był Max Wegner. Pod jego zarządem dobra liczyły 562 ha, zaś do oszacowania podatku gruntowego wykazywano 4712 marek czystego dochodu. Po wyzwoleniu Polski dzierżawcą majątku była Helena Jakubowska. W 1926 r. obszar gruntów liczył 430 ha i w całości były to ziemie uprawne. Czysty dochód gruntowy z majątku wynosił wówczas 1832 talarów. W 1932 r., po śmierci hrabiny, zarząd nad majątkiem przejęła Fundacja Potulicka. Po 2. wojnie światowej dobra te stały się własnością Skarbu Państwa Polskiego, a w budynku dworu utworzono mieszkania. Po przemianach 1989/90 cały majątek Potulickich wrócił pod zarząd Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Od pocz. XXI w. budynek dworu pozostaje opuszczony i wymaga pilnego remontu.
Opracowanie na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór późnoklasycystyczny. Jest to parterowa budowla wzniesiona na planie wydłużonego prostokąta, w dłuższej osi północ-południe. Składa się z dwóch zasadniczych brył, wyższej – południowej i niższej – północnej. Posiada użytkowe poddasza, nakryte łagodnymi dwuspadowymi dachami, krytymi papą.

Park

Pozostałości parku przylegają do dworu od str. zachodniej i mają pow. ok. 0,8 ha.

Inne

Spichlerz z k. XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011