Oporowo

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z k. XVIII w.
Oporowo to wieś leżąca nad Notecią, w odległości 4,5 km na południe od Łabiszyna. Znane było już w 1330 r., kiedy to Lewna, Przecława i Świętosława sprzedały wieś komesowi Świętosławowi, bratu Macieja, biskupa włocławskiego. W tym samym roku zostało wymienione w Kodeksie Dyplomatycznym Wielkopolski jako wieś leżąca nad Notecią: „Oporowo super fluvium qui Nothes dicitur”. Według Pawińskiego w 1583 r. we wsi Oporowo był 1 łan sołtysi i 8 i ½ łanów kmiecych. Na przestrzeni kolejnych stuleci należała ona do właścicieli Łabiszyna, a od około 1770 r. do rodziny Skórzewskich. Dwór w Oporowie powstał na pewno zanim rozpoczęto budowę pałacu w Lubostroniu. Herby Skórzewskich do dzisiaj widnieją na filarach dawnej bramy wjazdowej na dziedziniec folwarku. Gospodarstwem zarządzali oczywiście dzierżawcy, niestety nie znamy nazwisk tychże zarządców z lat 70. XIX w., kiedy to spłonął budynek stodoły, znajdujący się na północ od dworu. Był to konkretnie rok 1876 r., zaś w stodole zginął chłopiec o imieniu Bolesław - syn właścicieli. Dla upamiętnienia tego wydarzenia, na rozstaju dróg wybudowano kapliczkę z figurą N.M.P. Przez wiele lat napis poświęcony tragedii w Oporowie był zamalowany. Odkryto go przypadkiem podczas prac remontowych kapliczki i oczyszczono.
W 1885 r. folwark w Oporowie posiadał własnych 427,3 ha, w tym 335,63 ha ziem uprawnych, 53 ha łąk i pastwisk, 19,89 ha lasów, 17,88 ha nieużytków i 1,06 ha wód. Majątek miał licznych dzierżawców, zaś w 1909 r. był to Michał Giera. Pod jego zarządem liczył 430 ha i wykazywał (do opodatkowania) 3512 marek czystego dochodu gruntowego. Po wyzwoleniu Polski dzierżawcą został Wacław Frankowski. W 1926 r. areał folwarku liczył 422,27 ha, na co składało się 335,63 ha ziemi ornej, 51,97 ha łąk i pastwisk, 19,89 ha lasów oraz 1,07 ha wód. Czysty dochód gruntowy z majątku wynosił 1171 talarów. W 1930 r. wieś liczyła 150 mieszkańców. Na krótko przed wybuchem wojny majątek został rozparcelowany, a resztówkę kupił p. Brandt. W latach 1940-1945 znajdowała się pod zarządem niemieckim i nosiła nazwę Gneisenau. Po wojnie zburzono część budynków gospodarczych okalających obszerny dziedziniec, a w budynku dworu urządzono mieszkania. Ze względu na areał mniejszy niż 100 ha, gospodarstwo pozostawiono przedwojennym właścicielom.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór piętrowy, podpiwniczony, nakryty dwuspadowym dachem, fasadą skierowany na wschód. W fasadzie dwór posiadał obszerną werandę, poprzedzoną szerokimi schodami, ujętymi stopniowanymi murkami po bokach. W okresie powojennym werandę rozebrano, a na skutek remontów budynek utracił cechy stylowe. Układ wnętrz dwutraktowy, z zachowaną częściowo oryginalną stolarką.

Park

Pozostałości XIX-wiecznego parku, otaczające dwór od zachodu i północy. Wśród częściowo zachowanego starodrzewu znajduje się staw oraz zabytkowa piwnica - ziemianka z k. XIX w. - która wcześniej znajdowała się wewnątrz stodoły, spalonej w 1876 r.

Inne

Stajnia i obora z k. XIX w.
Fragment ogrodzenia z herbem Skórzewskich „Drogosław”
Stara szkoła (ob. dom prywatny)
Zabytkowy dom z 1898 r.
Kapliczka N.M.P., 1876 r.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011