Koronowo

Stan obecny

Zamieszkany.

Historia

Pałac /ul. Klasztorna 1/ z XVII w.
Tzw. \\\"pałac opatów\\\" stanowi część zespołu pocysterskiego. Historia miejscowości zaczyna się od przeniesienia z Byszewa konwentu cystersów i założenia w 1288 r. nowego klasztoru na terenach wsi Smejsze. Nazwa miasta pochodzi od łacińskiej nazwy klasztoru Corona Mariae. Kolejne akty lokacji miasta z 1359 r., a następnie z 1368 r., wystawione przez króla Kazimierza Wielkiego, doprowadziły w 1370 r. do założenia miasta. Znaczące dla historii Polski było zwycięstwo w bitwie pod Koronowem wojsk polskich nad Krzyżakami, 10 października 1410 r., w rejonie wsi Wilcze ? Łąsko Wielkie, upamiętnione 13-metrowej wysokości pomnikiem, wzniesionym u wylotu drogi z Koronowa w kierunku na Koszalin. Podczas kolejnych wojen Królestwa Polskiego z zakonem krzyżackim Koronowo było kilkakrotnie niszczone. Jego rozwój nastąpił z końcem XV w. w wyniku handlu zbożem, drewnem oraz produkcją garncarską i browarnictwem. W 1563 r. opat Adam Mirkowski odnawia przywilej lokacyjny i funduje kościół oraz szpital Świętego Ducha. Od następnego stulecia rozpoczął się powolny upadek znaczenia miejscowości; w 1772 r. Koronowo znalazło się w granicach zaboru pruskiego. W 1819 r. nastąpiła kasata zakonu, a w 1832 r. rozebrano kościół i szpital Świętego Ducha. Miejscowość nie stanowiła ośrodka dóbr ziemskich. Na pocz. XX w. były tu 2 niewielkie folwarki: należący do kościoła, 165 ha z dzierżawcą Syndykiem oraz 202 ha należący do Baltazara Iwickiego.

Opis

Pałac barokowy. Budynek wzniesion y na planie wydłużonego prostokąta, parterowy, nakryty dwuspadowym dachem. W środkowej części fasady znajduje się pseudoryzalit stylizowany na portyk filarowy wspierający okazały fronton. W nim trójkondygnacyjna wystawka zawierająca klatkę schodową. Niesymetrycznie umieszczone wejście poprzedzone jest schodami ujętymi murkami. Pośrodku dwuspadowego dachu wystawki umieszczono wieżyczkę widokową nakrytą drewnianą barokową kopułką z krzyżem.

Park

Park z XIX w.

Inne

Stajnia, obora, kuźnia ze stolarnią.
Zespół pocysterski, w tym bazylika gotycka z XIII w., przeb. w stylu barokowym
Kościół gotycki z lat 1382-1396 pw.św. Andrzeja, przebudowany w renesansie i baroku
XIX-wieczna zabudowa rynku
Młyn wodny z zachowanym kołem - \\\"Diabelski Młyn\\\" z XIX w.
Synagoga z XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011