Księte

Stan obecny

Szkoła.

Historia

Dwór z XIX w.
Wieś istniała już w średniowieczu o czym świadczy tzw. szwedzki szaniec, czyli grodzisko znajdujące się nad brzegiem jeziora. W początkach epoki staropolskiej wieś była własnością książąt pomorskich; wzmiankowana po raz pierwszy w 1252 r. jako komora celna. Po przybyciu na te ziemie Krzyżaków stała się ich własnością. W 1306 r. Księte wzmiankowane jest jako gród, a ok. 1312 r. lokowane było na prawie niemieckim. W 1356 r. wieś wraz ze Świedziebnią i innymi dobrami otrzymał od króla Kazimierza Wielkiego rycerz Piotr zwany "Brussina". Już w XVI w. Księte należało do Romockich, z których Mikołaj wystawił w 1520 r. drewniany kościół p.w. Najśw. Maryi Panny. Rodzina ta siedziała tu nieprzerwanie do wybuchu 2. wojny światowej. W 1789 r. majątek należał do Murzynowskiego i Romockiego. Wysiewano wówczas 83 korce żyta i 2 korce pszenicy. Majątek płacił 605 zł. czynszu rocznie. W skład dóbr wchodził także folwark Szymkówko i młyn Wierzchownia. W XIX w. wieś leżała w gminie Dzierżno, pow. rypiński i należała do parafii Świedziebnia. Ok. 1885 r. był tu drewniany kościół filialny parafii (świeżo wyremontowany), młyn wodny i cegielnia należąca do majątku. Obszar wsi wynosił 1941 mórg, w tym 23 m. nieużytków, natomiast dóbr 1700 mórg, w tym 860 m. ziemi uprawnej. We wsi znajdowało się 30 domów zamieszkałych przez 243 osoby. Ostatnią właścicielką 393-hektarowego majątku była Emilia Romocka, która zmarła bezpotomnie kilka lat po zakończeniu 2. wojny św.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902
Uchwała nr II/10/2014 Rady Gminy Świedziebnia, z dnia 22 grudnia 2014 r., w sprawie przyjęcia \\\"Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Świedziebnia
na lata 2015-2018\\\".
Gazeta Pomorska, "Duch szlachcianki". Artykuł Liliany Sobieskiej.

Opis

Dwór nie zachował się w swojej pierwotnej postaci. Był wielokrotnie przebudowywany i w niczym nie przypomina oryginału. Obecnie jest to budynek wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi W-E. Wschodnia część wyższa, piętrowa, z wejściem osłoniętym daszkiem wspartym na kolumnach, pozostała część - parterowa.

Park

Park z XIX w. o pow. 1,5 ha. Obszar samego drzewostanu wynosi ok. 0,8 ha. Zachowana aleja dojazdowa.

Inne

Kościół drewniany, XVI w. / poł. XIX w., p.w. św. Michała Archanioła
Grodzisko wczesnośredniowieczne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011