Klemencice

Stan obecny

Teren prywatny.

Historia

Dwór z XIX w.
Klemencice to wieś leżąca 11,5 km na płd. zachód od Jędrzejowa. Pierwsza wzmianka w której odnotowano wieś "Clemencici" pochodzi z 1222 r. W zapiskach pojawia się licznie przez cały XV i XVI wiek, kiedy to leżała w obrębie powiatów krakowskiego i ksiąskiego. Pod koniec XV w. wieś należała do parafii Krzcięcice.
Początkowo K. były własnością książęcą, a od 1291 r. klasztoru mogilskiego. W 1294 r. król Wacław czeski zezwolił klasztorowi dokonać lokacji K. na prawie niemieckim. W 1394 r. odnotowano, że poborcą dziesięciny z K. był mnich Ambroży. W XIV w. wieś stała się własnością królewską (do ok. 1366 r.), a w 1370 r. - szlachecką, kiedy to król Kazimierz Wielki nadał Wodzisław z okolicznymi wsiami synom Zbigniewa z Brzezia: Zbigniewowi, Przedborowi i Pakoszowi. Tenże Zbigniew (II) miał synów: Mikołaja i Jana - dziedziców W. na pocz. XV w. W tamtym czasie w Klemencicach była już karczma z karczmarzem Janem. Po Mikołaju Wodzisław (wówczas Włodzisław) i K. odziedziczyli Łukasz i Zbigniew, a w latach 1470-80 dzierżawcą był Jakub Kula z Wojciechowic, herbu Jastrzębiec. Pod koniec XV w. wieś płaciła pobór od 5 do 5,5 łanu. Dziedzicami byli wówczas synowie Zbigniewa z W.: Adam, Abraham i Jakub oraz ich matka Katarzyna. W 1495 r. podczaszy sandomierski Mikołaj Lanckoroński w imieniu tychże młodocianych braci dokonał podziału majątku z wdową. Włodzisław wraz z wsiami przyległymi przypadł Katarzynie. Synowie posiadali Ojców, a na pocz. XVI w. dali matce oprawę na poł. Włodzisławia. W tym czasie przezwali się już Włodzisławskimi. W 1530 r. płacili pobór od 2 i pół łanu, karczmy i 1 komornika. Dziesięcinę snopową składano wówczas klasztorowi w Mogile. O wsi K. pisał również Jan Długosz.
W 1827 r. we wsi znajdowało się 40 domów z 420 m-cami. Około 1885 r. leżała w pow. jędrzejowskim i gminie Wodzisław. Na pocz. XX w. wieś wchodziła w skład dóbr hrabiego Karola Antoniego Lanckorońskiego i miała 270 ha obszaru. Dwór w Klemencicach oczywiście zamieszkiwali zarządcy, bo hrabia jako konsul, doktor, cesarz, członek akademii, podkomorzy, prezes, prezydent, szambelan, członek austriackiej Izby Panów itd, itp... przebywał głównie w Wiedniu, gdzie zmarł dnia 15 lipca 1933 r. Karol Antoni Leon Lanckoroński h. Zadora był synem Kazimierza Wincentego Michała (1802-1874) i Leonii Wandy Potockiej h. Pilawa ( 1821-1893). Ponadto do hrabiego należały: Brzezie Laskowa z 220 ha, Las z 853 ha i połowa Mieronic z 220 ha. Druga część Mieronic (269 ha) znajdowała się w rękach Henryka Laskowskiego. We wsi znajdowała się kuźnia, której właścicielem był Łukasiewicz; mleczarnia; byli tu także trzej murarze: S. Blaut, J. Urbański i J. Wroński. Dobra Brzezie Laskowa także były podzielone, a ich druga część (264 ha) należała do Włodzimierza Kuglera.
Karol Antoni miał kolejno trzy żony, a jego jedynym synem był Antoni Maria Kazimierz (z matki Franciszki Ksawery Attems-Gilleis), ur. w 1893, zm. w 1965 r. Mieszkał na stałe w rodowym pałacu w Rozdole, ponadto był dziedzicem Wodzisławia. Nie pozostawił potomstwa. Podczas 2. wojny światowej wspólnie z siostrami Adelajdą i Karoliną stworzyli Fundusz im. Karola Lanckorońskiego. Po wojnie dobra Lanckorońskich zostały rozparcelowane.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
1755935 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: P46-S30-I_WODZISLAW_POD_JEDRZEJOWEM_1936.jpg
11809935 @ West. Osteuropa 1:25 000 - Niemieckie mapy zaboru rosyjskiego, I WŚ /1914 - 1919/
plik mapy: XXIX-7-H_Gruppe_Warschau_1915_LoC_G6965_s25_.G4.jpg
11799928 @ Deutsches Reich (Gen. Gov.) 1:50 000 - teren Polski II WŚ /1943 - 1944/
- plik mapy: 381-B-4_Wodzislaw_I.1945_LoC_G6520_s50_.G4.jpg
11764042 @ Top. Karta Królestwa Polskiego / Топографическая Карта Царства Польского / Carte Topographique du Royaume de Pologne (Mapa Kwatermistrzostwa) 1:126 000
- plik mapy: TKKP126K_ark-21_Kol_III_Sek_VII_Szczekociny_600dpi_BCPolona.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Nieistniejący dwór znajdował się w zachodniej części zespołu i fasadą skierowany był na wschód. Na chwilę obecną nie posiadamy zdjęć archiwalnych ani danych na temat architektury budynku.

Park

Obszar, który w Klemencicach uznawany jest za park, to fragment dawnego lasu sosnowego o pow. 37,8 ha, który istniał tu jeszcze w latach 40. XX w. Wschodnia część tego lasu została przekształcona na park (?) zapewne dopiero po wojnie. Niewielki ogród obok dworu o pow. 0,6 ha znajdował się jedynie w zach. części działki ewid. nr 576/7 i ograniczony był lokalną drogą od strony zachodniej.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011