Pierzchnianka

Stan obecny

Przedsiębiorstwo Wielobranżowe. Dariusz Lach - Skup Bydła.
W zach. części parku - Gminna Mleczarnia w Pierzchnicy sp. z o.o.
Pozostała, północna oraz wschodnia część parku - działki prywatne.

Historia

Dwór z 2. poł. XIX w.
Dawny folwark Pierzchnianka to obecnie fragment miasta Pierzchnica w pow. kieleckim. Na skutek zmian administracyjnych wieś Pierzchnianka została wyodrębniona i zredukowana do samej dawnej części wiejskiej - typowej "ulicówki" rozciągającej się na długości ok. 1,25 km, z gospodarstwami po obu stronach drogi. Współcześnie wieś P. leży ok. 500 metrów na wschód od "swojej" części folwarcznej. Co do samej wsi - w tej części Pierzchnianki żadnego majątku ziemskiego nie było! Trudno powiedzieć, w jakim okresie nastąpił rozdział majątku ziemskiego od wsi, w każdym razie występuje on jeszcze pod nazwą Pierzchnianka w księgach adresowych z lat 1926-30.
W zapiskach nazwę wsi znajdujemy także w postaciach "Pierśniczka" i "Pirzchnianka". Wg Pawińskiego wieś została odnotowana w regestach poborowych powiatu wiślickiego z 1579 r., gdy należała do Melchiora Pierśnickiego. Było tu wówczas 9 osadników, 3 i pół łanu, 2 zagrodników z rolą i 1 biedny. W kolejnych stuleciach miała wielu właścicieli, a w 1827 r. było tu 20 domów i 160 mieszkańców. Około 1888 r. dzieliła się na wieś i folwark w pow. kieleckim, gminie Szczecno i parafii Pierzchnica. Na terenie wsi znajdowały się bogate pokłady ciemnożółtego kamienia litograficznego. Na pocz. XX w. właścicielem P. był Jan Władysław Chrystowski h. Topór (Starża), ożeniony z Anielą Zuzanną Ścibor-Bogusławską h. Ostoja. W 1905 r. ich syn Antoni Klemens Adolf Chrystowski (1871-1951) ożenił się w Chełmcach z Marią Seweryną Borkiewicz (1883-1939). Mieli syna Wacława Mikołaja (1906-1976), który ok. 1940 r. ożenił się z Krystyną Ciechowską. W 1930 r. właścicielem 162 hektarowych dóbr Pierzchnianka był Antoni Chrystowski. Po 2. wojnie światowej dawne dobra Chrystowskich zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. W latach 1945-50, oczywiście już nie w Pierzchniance, urodziło się czworo dzieci Chrystowskich. Najstarszy Andrzej w Julianowie, potem Jolanta, Krzysztof oraz Leszek. Dwór w latach powojennych podupadł i prawdopodobnie został rozebrany.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
11809940 @ West. Osteuropa 1:25 000 - Niemieckie mapy zaboru rosyjskiego, I WŚ /1914 - 1919/
- plik mapy: XXIX-8-C_Gruppe_Warschau_1915_LoC_G6965_s25_.G4.jpg
11802120 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: P46-S31-C_1936_LoC_G6520_s25_.P6.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Aktualnie w lokalizacji dworu znajduje się zespół budynków należących do prywatnej firmy. Nie posiadamy informacji ani zdjęć archiwalnych nieistniejącego budynku.
Niezbędne dalsze badania terenowe.

Park

Park dworski XIX/XX w., założony na rzucie odwróconego trapezu, o pow. około 3,79 ha wraz z zabudowaniami przy południowej granicy parku. Współcześnie podzielony na kilkanaście działek.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011