Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Krotoszyn
Zdjęcie Marek Kujawa 2009
Miniatura KrotoszynMiniatura KrotoszynMiniatura KrotoszynMiniatura KrotoszynMiniatura KrotoszynMiniatura KrotoszynMiniatura KrotoszynMiniatura KrotoszynMiniatura KrotoszynMiniatura KrotoszynMiniatura KrotoszynMiniatura KrotoszynMiniatura Krotoszyn

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek KujawaTomasz MłynkowiakAndrzej Kwasik

Krotoszyn

Województwo:kujawsko-pomorskie
Powiat:żniński
Gmina:Barcin
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Zespół:pałacowy, XVII-XIX w., nr rej.: A/167/1-2 z 16.03.1987

Stan obecny

Mieszkania prywatne

Historia

Dwór z XVII w.
Wieś od XVI w. znajdowała się w rękach Krotoskich, następnie Grudzińskich i Gałeckich, dla których pod koniec XVII w. wzniesiono tu pierwszy dwór. Po pożarze z 1725 r. dwór został odbudowany, zapewne jeszcze przez Franciszka Zygmunta Gałeckiego. W XIX w. właścicielami majątku została rodzina Brzeskich. Początkowo byli to Jan i Katarzyna, następnie Amilkar i Rozalia Teresa z d. Karska. Ich synowie to Erazm (1846-1928) i Józef Julian (1849-1926). W 1929 r. majątek przejął syn Józefa Juliana, Erazm (2) Brzeski. W 1926 r. areał dóbr liczył 914,3 ha, w tym było 676,75 ha ziem uprawnych, 53,03 ha łąk i pastwisk, 151,47 ha lasów i 33,05 ha nieużytków. Majątek przynosił w tamtym czasie 1826 talarów czystego dochodu gruntowego. Wojnę przeżyli liczni potomkowie Brzeskich: z linii Erazma: Leon (zm. w 1947 r.) oraz liczni potomkowie jego rodzeństwa m.in. zmarły w 1951 r. Seweryn Tomasz, w 1986 r. Zygmunt, czy Olgierd Wojciech Brzeski w 2000 r. Spośród potomków Józefa Juliana wojnę przeżyli: Maria (zm. w 1966 r.), Celina (zm. w 1977 r.), Józefa Emilia (zm. w 1959 r.), Erazm (zm. w 1980 r.) i Wanda (zm. w 1978 r.).

Opis

Budynek murowany, piętrowy, z podpiwniczeniem i ryzalitem od strony frontowej. Nad wejściem znajduje się balkon. Elewacja ogrodowa z dwuosiowym ryzalitem zwieńczona jest szczytem, w którym umieszczono oculus. Dwór posiada czterospadowy dach z lukarnami.

Park

Park krajobrazowy z 1870 r., o pow. 4 ha. W parku rośnie kilkaset cennych, wiekowych drzew. Są to głównie dęby szypułkowe, jesiony wyniosłe, klony zwyczajne, olchy czarne i graby tworzące piękną aleję przy parkowym stawie. Topole białe tworzą zielone altany, rośnie szpaler robinii akacjowych. Na szczególną uwagę zasługują: iglicznia trójcierniowa, czteropniowy klon zwyczajny oraz robinia akacjowa o imponującym obwodzie 240 cm. Z iglaków najczęściej spotykane są świerki zwyczajne oraz modrzewie europejskie. Ze względu na wiek i różnorodność drzew, park został wpisany do rejestru zabytkowych parków w Polsce. W 1976 r. ustalona została strefa ochrony konserwatorskiej założenia pałacowo - parkowego i dawnego folwarku.

Inne

Zabudowania folwarczne z XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Marek Kujawa11 lat i 2 miesiące temu
Przepraszam wszystkich zainteresowanych za błędy w opisach spowodowane korzystaniem z "czarnego kruka" - "przewodnika po zespołach pałacowych i dworskich". Dziękuję panu Konradowi Zubko za zwrócenie na nie uwagi.
Przy okazji cieszę się, że jesteśmy jedynym portalem w necie, który już nie powiela bzdurnej informacji, że ostatnim właścicielem Krotoszyna był Hamilkar Brzeski. Co ciekawe, osoba taka nigdy nie istniała, a imię to jest wynikiem jednego z wielu błędów pani R.K.
Pawel Kasprzyk9 lat i 11 miesięcy temu
Witam. Bardzo przydatna strona. Muszę jednak odnieść się do poniższego komentarza. Otóż informacja, że osoba o nazwisku Hamilkar Brzeski nigdy nie istniała jest niepoprawna. Istniała z całą pewnością. Nawet na jej cześć, a może za jej sprawą powstał folwark Hamilkarowo (dzisiaj już nie istniejący, ale można się o tym przekonać przeglądając stare mapy), który leżał przy drodze do Wapienna (nawet na niektórych stronach internetowych można znaleźć, co prawda błędną, informację, że Hamilkarowo to dawna nazwa Wapienna - błąd prawdopodobnie wynika z dużej bliskości tych dwóch miejscowości, a na bardzo starych mapach nie było jeszcze Wapienna, tylko zaznaczono kamieniolom). Nie badałem tego dokładniej, ale można znaleźć wyjaśnienie, że imię Hamilkar ma również formę Amilkar.
Nie znam błędów pani R. K., ale z pewnością poprzez zastosowanie imienia jednego z dziedziców Krotoszyna w formie \"Hamilkar\" nie popełniła błędu, a nawet z faktu, że nazwę folwarku wyprowadzono właśnie z od tej formy, mamy prawo sądzić, że imię \"Hamilkar\" jest bardziej poprawne niż \"Amilkar\", bowiem jest zgodne z duchem czasów, gdy Hamilkar Brzeski lub jego najbliżsi stąpali jeszcze po krotoszyńskiej ziemi.
Bartłomiej Buzała9 lat i 6 miesięcy temu
Chciałbym potwierdzić, że osoba Hamilkara (Amilkara) Brzeskiego istniała, faktycznie syn Jana i Katarzyny. Faktycznym jest jednak, iż to nie on nie był ostatnim właścicielem majątku, a Erazm, syn Juliana, do roku 1939, usunięty przez Niemców, uczestnik Powstania Wielkopolskiego.

Chciałbym zwrócić uwagę na fakt popełniania błędów w wielu wydawnictwach. Zawsze jako datę powstania wsi podaje się rok 1361, jako sprzedaż przez klasztor w Łeknie. Data założenia wsi to rok 1282.

Brzescy właścicielami Krotoszyna zostali w roku 1830.

Co do parku, graby nie rosną przy, a prowadzą do stawu, którego de facto już nie ma, pozostały tylko murowane schodki. Kolejny staw jest obecnie oczyszczony, trzeciego widniejącego na mapkach (projektantem parku był Antoni Denizot) juz nie ma. Drzewostan ulega też zmianie, ostatnią \"inwentaryzają\" jest dokument opracowany przez P. S. Ślęzaka.


Jeśli chodzi o sam budynek pałacowy, warto wspomnieć o przebudowie wewnętrznej (czasy przedsiębiorstw PGR) która to pozbawiła pałacu sali balowej (połuniowa strona pałacu).
Marek Kujawa9 lat i 6 miesięcy temu
W W.G. Minakowskiego jak byk stoi \"Franciszek a Paulo Amilkar Brzeski herbu Oksza\". Poza tym pisałem przecież, że ostatnim na Krotoszynie był Erazm (II).
Dziękujemy za cenne uwagi, szczególnie opis bieżących zmian w obiekcie i w parku. Sugerowałbym też zawarcie ich w tekście, bądź też zredagowanie go po swojemu, korzystając z opcji \"zasugeruj zmiany\". Pozdrawiam, MK.
Jarek Kloniak9 lat i 3 miesiące temu
W kwestii początków wsi Krotoszyn. Niestety muszę zmartwić jej sympatyków. Obie daty podane przez kolegę B. Buzała odnoszą się bowiem do innej miejscowości o tej samej nazwie, Krotoszyna, później Krotoszynka w gminie Wagrowiec. Dzisiaj ta miejscowość już nie istnieje. Tak się składa, że nazwy miejscowości są niejednokrotnie zbieżne, a ubogość dodatkowych informacji w źródłach (w tym przypadku KDW) jest na tyle mała, że wprowadza w błąd niezbyt uważnych czytelników.
Ale dla zmniejszenia zawodu dodam jeszcze, że podobny przypadek odnosi się do miasta Łabiszyna. Mianowicie szczyci się ono wzmianką z roku 1247, a nie dotyczy ona Łabiszyna w woj. kujawsko-pomorskim, a Łabiszynka (dawniej zwanego Łabiszynem) w woj. wielkopolskim. W tym przypadku to nawet wytrawni historycy przejęli niewłaściwą interpretację źródła i bez jej weryfikacji powielają w swoich publikacjach. W ten sposób wiele miejscowości ma prawdopodobnie zbyt stare \"przysposobione\" początki.
Marek Kujawa9 lat i 3 miesiące temu
Panie Jarku, dziękujemy za informację. Faktycznie, wzmianka z 1362 r. mówi, że właścicielem wsi był Zbilut z Danaborza. Gdzie Danabórz a gdzie Krotoszyn! Tylko w takim razie jak było naprawdę?
Jarek Kloniak8 lat i 6 miesięcy temu
Krotoszyna nie jest zbyt dobrze opisany w źródłach. Nazwa pojawia się w XV w. i nie wiele więcej można wywnioskować. Pojawiają się wprawdzie głosy, że w momencie (o ile dobrze pamiętam było to w 1362 r.) podziału dóbr pomiędzy braćmi stryjecznymi Wojciechem i Hektorem h. Leszczyc, ten drugi wziął Krotoszyn razem z innymi dobrami leżącymi w okolicy Pakości (Wojciech wziął Łabiszyn z różnymi wsiami), ale są to domysły nieuzasadnione. Według mnie, jeżeli wśród wymienionych dość szczegółowo wsi, które podlegały rozdziałowi, nie było Krotoszyna, to oznacza, że w tamtym czasie do Leszczyców nie należał. Na chwilę obecną nic więcej nie jesteśmy ze źródeł \"wycisnąć\", nie sposób osądzić kiedy wieś powstała. A jeżeli ktoś twierdzi inaczej to albo zmyśla, albo dysponuje niepewnymi danymi.
Daniel Brzeziński4 lata i 3 miesiące temu
To wspaniałe, ze są w naszym kraju ludzie, którzy mają odpowiednią wiedzę i którym należy na zachowaniu tzw. "prawdy historycznej " tylko że, przy całym szacunku do portalu polskiezabytki.pl, według mnie gromadzeniem informacji historycznych dotyczących zabytków powinny się zajmować centralnie organy/instytucje państwa a niestety tego nie robią.