Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Dalechowice

Zdjęcie archiwalne

Miniatura Dalechowice
Zdjęcie Marek Kujawa

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Dalechowice

ros. Далеховице (1915)

Województwo:świętokrzyskie
Powiat:kazimierski
Gmina:Kazimierza Wielka
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Teren prywatny albo JST

Historia

Dwór z XIX w.
Dalechowice to wieś leżąca 10 km na południe od Kazimierzy Wielkiej. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1379 r. jako Dalechowca, 1388 Dalechouicz, etc. Pierwszym znanym dziedzicem był Piotrasz z Dalechowic, który w 1379 r. miał przyprowadzić świadków w sprawie przeciw Dachowi z Łękawy o to, że "gwałtem" zaorał jego ziemię. Pisali się też z tego okresu Marcin, Jan, Goszek oraz pewna Jachna, która w 1398 r. procesowała się z Goszkiem o "przegrodę". Na pocz. XV w. we wsi żył Bogusz z żoną Dobrochną, którzy mieli synów: Jana, Mikołaja i Marcisza. Być może braćmi Bogusza byli Klemens i Zawisza. W jakiś sposób był z nimi powiązany Mikołaj z Marszowic, bo interesy robili z nim synowie Bogusza.
Pomiędzy D. a Marszowicami płynął potok, o który ugodę w 1423 r. zawierali tenże Mikołaj z M. oraz Śmił z Piechowa o to, że każdy z nich mógł korzystać z potoku na zmianę przez tydzień. Chodziło o pojenie bydła, ale także kierowanie wody do swoich sadzawek. Mikołaj w 1427 r. dzielił dobra ze swoimi synami Piotrem i Janem. Z zapisek wynikałoby, że Dalechowice stanowiły połowę ówczesnej wsi Łękawy, a ta druga połowa nosiła nazwę Nagórzany. Zapiska z 1434 r. mówi o Żegocie z Łękawy, który obiecywał wdowie po Śmile - Beacie - zwrot kwoty 117 grzywien za część jej dziedzictwa w Ł. i Dalechowicach. Dwa lata później Żegota sprzedał „ibidem in Lancawa alias D.” (część w Łękawie zwanej Dalechowice) Sięgniewowi z Bieńkowic. W 2. poł. XV w. część wsi przeszła w ręce Piotra z Marszowic, który wwiązał w te dobra swego zięcia Mikołaja Kwilińskiego. Ten ożenił się z Barbarą, zmarł zaś w 1466 r. Na drugiej części siedział Maciej z Ł. alias D. Część Marszowskiego wzmiankowana jest mniej więcej do pocz. XVI wieku. Płacono z niej pobór od półtora łanu, a w 1500 r. od dwóch łanów ziemi. W 1529 r. we wsi była ziemia należąca do kmieci oraz do folwarku; w 1530 r. płacono pobór od 3 łanów. Dziesięcinę snopową składano plebanowi w Bobinie. Kolejnych właścicieli wsi nie znamy, w każdym razie aż do czasów rozbiorów była ona wsią szlachecką. W 1827 r. liczyła 27 domów z 222 m-cami.
W 1880 r. Dalechowice dzieliły się na wieś oraz folwark, leżały w pow. pińczowskim, gminie Nagórzany i parafii Bobin. Właścicielem 540-morgowych dóbr (wraz z Ligieńcem) był niejaki Wojewódzki. Na ogólny obszar składało się 350 mórg ziemi uprawnej, 25 m. łąk, 19 m. pastwisk, 130 m. lasów oraz 16 mórg nieużytków. W części wiejskiej po uwłaszczeniu znajdowało się 36 osad, z gruntami o łącznej pow. 116 mórg.
W 1930 r. majątek miał 301 ha obszaru i należał do Mariana Wojewódzkiego h. Abdank, ożenionego z Marią Krzyżanowską. Mieli oni syna Euzebiusza Ludwika (ur. w Dalechowicach dnia 14 września 1910 r.), który ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Był także inżynierem rolnictwa i prowadził majątek po ojcu. Służył w 2. Pułku Artylerii Lekkiej, gdzie osiągnął stopień podporucznika. Po aresztowaniu przez Rosjan trafił do obozu w Kozielsku. Zginął w Katyniu, prawdopodobnie w kwietniu 1940 r.
Po 2. wojnie światowej dawne dobra Wojewódzkich zostały rozparcelowane. Dwór z czasem uległ destrukcji i w latach 80/90. XX w. runął lub został rozebrany.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Strona internetowa "Katyń 1940";
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
11793779 @ West. Osteuropa 1:25 000 - Niemieckie mapy zaboru rosyjskiego, I WŚ /1914 - 1919/
- plik mapy: XXXI-8-A_Gruppe_Warschau_1915_600dpi_HU-Berlin_B-31-122-02.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór przypuszczalnie wznosił się we wschodniej części zespołu i fasadą skierowany był na zachód. Są tu zaznaczone (Geoportal) zarysy budynku i obok niego zarysy drugiego budynku - prawdopodobnie oficyny. Ruiny dworu wraz z parkiem stanowią pole w ewidencji gruntów, na dz. ewidencyjnej nr 295/1.

Park

Park dworski niegdyś obejmował teren o pow. około 7,5 ha. Zachowała się część zach. o pow. 1,17 ha i wschodnia ok. 1,5 ha. Cały środek stanowią obecnie pola uprawne.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Marek Kujawa4 miesiące temu
Niestety, mapy archiwalne dawnego zaboru rosyjskiego są paskudne i niewyraźne. Dobrze, że w ogóle są, można sobie wyrobić ogólne wyobrażenie, choćby o wielkości parku.