Sarnia Zwola

Stan obecny

Gospodarstwo - własność prywatna.
Park – prawdopodobnie pod zarządem JST.

Historia

Dwór z k. XVIII / XIX w.
Sarnia Zwola to wieś leżąca przy DK nr 751 (z Nowej Słupi do Ostrowca Świętokrzyskiego), w odległości 4 km na wschód od Starej Słupi. W czasach staropolskich nazwa wsi ulegała przekształceniom i występowała np w postaci Sarnina Wola (1578). Leżała wówczas w powiecie sandomierskim i należała do Kochowskich, miała pięciu osadników z 2 i pół łanu ziemi oraz trzech z ¾ łanu; 9 zagrodników i 2 „biednych”. W 1885 r. dzieliła się na wieś i folwark, leżała w pow. opatowski, gminie i parafii Grzegorzewice. Folwark obejmował 508 mórg, w tym 294 mórg roli, 35 mórg łąk, 63 morgi lasu i 116 m. nieużytków. Statystyki podają, że na terenie folwarku było 21 budynków drewnianych, czyli ówczesny dwór także musiał być drewniany. Na polach obowiązywał płodozmian 8 polowy, natomiast las był „nieurządzony”, czyli nie prowadzono tu racjonalnej gospodarki leśnej. Na skutek reformy uwłaszczeniowej, z części ziem majątku powstały tzw. osady. Było ich 14, a do rolników należało 148 mórg ziemi. W 2. poł. XIX w. dobra należały do Rafała Targowskiego, syna Antoniego (1783-1861) i Magdaleny Dąbrowskiej, ożenionego ze Stefanią Rudzką, z którą mieli 11 dzieci. Z tychże Stefan umarł jako dziecko. Pozostali: Marian, Karol (ksiądz), Wacław i Jan oraz córki: Helena Foltańska, Zofia Foltańska, Jadwiga Raczyńska, Wanda Rzepecka, Bronisława Różyńska i Józefa Panuszewska. W 1930 r. majątek należał do Wacława Targowskiego, (który spłacił rodzeństwo) i obejmował 183 ha. Wacław z Zofią Bronikowską miał dwie córki: Marię Pytkowską i Halinę. Po 2. wojnie światowej majątek Targowskich został znacjonalizowany.
Źródła:
Regina Bujakowa z Targowskich „Saga rodu Targowskich” cz.2, link:
https://www.wietrzykowski.net/Saga_Rodu_Targowskich_cz.2.pdf
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
11781319 @ West. Osteuropa 1:25 000 - Niemieckie mapy zaboru rosyjskiego, I WŚ /1914 - 1919/
- plik mapy: XXVIII-9-E_Gruppe_Warschau_1915_UWar.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wznosił się pośrodku zespołu dworskiego i stanowił zarazem zachodnią pierzeję podwórza. W jego lokalizacji stoi budynek, prawdopodobnie współczesny, fasadą skierowany na wschód.

Park

Park, z k. XVIII w., przekomponowany w XIX i XX w., o pow. około 2,5 ha (pomiar po granicach drzewostanu).

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011