Bielejewo

Stan obecny

Stan własności nieznany.

Historia

Dwór z XIX w.
Pierwszymi właścicielami tej wsi byli Bielejewscy, którzy do poł. XV w. „pisali się” z Bielejewa. Niestety nazwa ta w zapiskach historycznych dotyczy też pobliskiego Bielewa (leżącego niedaleko Gostynia). Na pocz. XV w. poznajemy dziedziców B.: Mikołaja, Tomasza i Czemę. Już w tamtych czasach część wsi należała do właścicieli pobliskiego Stangoszyna (ob. wieś Stęgosz) – Stęgoskich. W 1467 r. Bartłomiej de Stagoscha sprzedał ¼ wsi Jarosławowi Rozdrażewskiemu. Pod k. XV stulecia część wsi należała do Jana Stęgowskiego, wikarego poznańskiego, który wyderkował ją swemu nepotowi – Wincentemu Stęgoskiemu „Paskowi”. Inną część B. odziedziczyły po księdzu jego siostrzenice Barbara i Małgorzata Bielejewskie. Pozostała część B. należała na przeł. XV i XV w. do Macieja i Andrzeja B. (braci w.w. sióstr). Oprócz B. i Stęgosza Bielejewscy posiadali Osłodzino, którego połowę wraz z połową Bielejewa Andrzej w 1522 r. sprzedał Tyburcemu Jaraczewskiemu. Jednocześnie wziął w wyderku część Chwałkowa z folwarkiem Kliny. Część wsi należącą do Małgorzaty dzierżył jej mąż – Maciej Wargowski zwany „Rydlik”. Łącznie tych części mogło być 4 a nawet 5, bo w zapiskach znajdujemy dodatkowo Biegańskich oraz Macieja Łaskawskiego zw. „Sochal”. W latach 30. XVI w. Wargowski i Łaskawski sprzedali swe części Wawrzyńcowi Kębłowskiemu (Kambłowskiemu). W poł. stulecia większą część dóbr skupił w swoich rękach Wojciech Jaraczewski, cześnik kaliski. Pozostała część należała do córki Jana Stęgoskiego – Jadwigi Paczanowskiej, która w 1561 r. przekazała swoje prawa do B. bratu – (również Janowi) Stęgowskiemu. Ten w 1562 r. zapisywał 650 złp. posagu i t. wiana żonie Katarzynie, córce Wawrzyńca Kambłowskiego. Ostatnim ze Stęgoskich był Wojciech, o którym zapiski znajdujemy jeszcze w latach 60. XVI w. Pod k. tegoż stulecia synowie Wojciecha Jaraczewskiego: Piotr, Adrian i Krzysztof postanowili sprzedać dobra w B. Wawrzyńcowi Kembłowskiemu (synowi Wawrzyńca). Ten w 1583 r. zapisywał na Jaraczewie i B. 1500 złp. posagu i t. wiana żonie Annie Pogorzelskiej, córce Hieronima. Mieli z Anną syna Andrzeja, który został ostatnim dziedzicem z tego rodu na Bielejewie.
XVII w. to okres w którym we wsi przewinęło się sporo nazwisk drobniejszej szlachty, która nie zapisała się niczym szczególnym w historii regionu. Byli to kolejno: Stanisław Pierzchliński, syn Sebastiana; Krzysztof Mieszkowski (1625), Jan Mieszkowski, Samuel Kaliszkowski (dzierżawca, od ok. 1625); Jadwiga Łaskawska – wdowa po Mieszkowskim (1628), Hiacynt Mieszkowski (syn Jana i Jadwigi), Stanisław Cerekwicki (1638), syn Jana; Baltazar Charłupski, syn Stanisława (1645); Stefan Mroczkowski, syn Wojciecha (1659) oraz tegoż syn – Stanisław. Pod koniec XVII w. w nieznanych nam bliżej okolicznościach wieś przeszła w ręce Gorzeńskich h. Nałęcz. Aleksander Mikołaj Gorzeński, miecznik kaliski, ok. 1710 r. zaślubił Annę Koźmińską. Z poprzedniej żony miał on syna Stanisława, który zmarł będąć 21-letnim młodzieńcem. Z Anną mieli ośmioro dzieci: Antoniego, Eyfrozynę, Brygittę, Dymitra, Józefa, Franciszka, Rozalię oraz Władysława. Ok. połowy XVIII w. właścicielem B. został Wojciech Kosicki h. Nałęcz. Miał on zapewne córki: Annę 1-o v. Trąmpczyńską, która w 1766 zaslubiła Pilchowskiego i Teresę zamężną za Jakuba Woynicz (brak w WGM) oraz synów: Józefa i Ksawerego. W 1781 r. potomkowie i spadkobiercy (w tym Walenty i Franciszka Dzierzbiccy) dokonali podziału majątku, a następnie sprzedali go Ludwikowi Hersztopskiemu h. Ogończyk, sędziemu ziemskiemu ze Wschowy. Ludwik ożeniony był z Marianną Grabską z Grabu h. Wczele, z którą miał syna Józefa (1768-1815), późniejszego szambelana królewskiego. W 1793 r. Józef Hersztopski ożenił się z Konstancją Józefą Malczewską h. Awdaniec (1770-1813), z którą mieli synów: Piotra i Ludwika Jakuba Filipa (1794-1795) oraz dwie córki: Katarzynę i Józefę. Do Hersztopskich należał także Mieszków, który po śmierci ojca w 1815 r. odziedziczył wraz z Bielejewem młody Piotr Hersztopski. Po 1820 r. Mieszków stał się domeną rządową pod zarządem Słupskich, zaś Bielejewo pozostawało pod zarządem posesora Jana Jaraczewskiego. Ten miał syna Juliana, który będąc uczniem gimnazjum w Śremie zginął w 1848 r. w bitwie pod Książem. Miał on wówczas 18 lat. Spośród czworga dzieci Konstancji i Józefa Hersztopskich dobra przeszły na Katarzynę zamężną za Józefa Grzegorza Mikołaja Taczanowskiego h. Jastrzębiec (1799-1868), a następnie na ich syna Władysława.
W 1885 r. wieś Bielejewo leżała w pow. pleszewskim i liczyła 5 domów oraz 52 m-ców wyznania katolickiego, w tym 18 analfabetów. Folwark wraz ze Stramnicami, Wolicą, Bąszczewem i Osiekiem należał do dominium w Mieszkowie o łącznej pow. 9038 mórg. Właścicielem tych dóbr oraz Szypłowa był w owym czasie Władysław Taczanowski h. Jastrzębiec (1825-1893), ożeniony z Bogusławą Heleną Ewą Chłapowską h. Dryja (1839-1920). Mieli oni sześcioro dzieci: Katarzyną, Emilię, Zofią, Marię, Edmunda i Elżbietę. Dziedzic zmarł w wieku 67 lat, dnia 11 marca 1893 r. i pochowany został w grobowcu rodzinnym w Mieszkowie. Na pocz. XX w. Mieszków zapewne przeszedł w ręce Antoniego Rychłowskiego h. Nałęcz, ożenionego z Marią Henryką Zabłocką h. Łada. Mieli oni troje dzieci: Lucjana, Alicję i Henryka. W 1926 r. Alicja wyszła w Mieszkowie za Hilarego Gottowt, urzędnika bankowego. Lucjan ożenił się z Anną Dziembowską h. Pomian, zaś Henryk z Krystyną Bolinder. Nie wiemy kiedy dokładnie rozdzielono dobra, w każdym razie w 1926 r. Bielejewo znajdowało się w rękach Walentego Galińskiego. Majątek liczył 300 ha, na co składało się 285 ha ziem uprawnych, 12 ha łąk i pastwisk, 0,5 ha lasu, 2 ha nieużytków i 0,5 ha wody. Po 2. wojnie światowej dobra zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty, Monografie) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl);
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Mapster:
Geoportal.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony na planie odwróconej litery „L”, parterowy, nakryty dachami naczółkowymi. Główny korpus zorientowany W-E, ze skrzydłem (przybudówką) od północy, w kier. N-S. Pośrodku fasady, od str. południowej, ganek poprzedzony schodami, a nad nim niewielka trójkątna wystawka.

Park

Park dworski z XIX w. praktycznie nie istnieje, a niegdyś mógł liczyć ok. 3,5 ha i rozciągał się dalej na wschód i płd. – wschód od dworu. Znajdują się tu dwa śródparkowe stawy dość sporych rozmiarów.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011