Aniołka

Stan obecny

Własność ANR lub J.S.T.

Historia

2 dwory z XIX w.
Aniołka to wieś leżąca ok. 3 km na płd. zachód od Trzcinicy. Dzieli się na Aniołkę Pierwszą, A. Drugą i A. - Parcele. Pierwszym znanym właścicielem wsi, pod koniec XVI w. był Jan Trzciński. Jego synem był Gabriel, ożeniony z Marią, którym wg legendy urodziły się córki bliźniaczki. Dla nich to, zwanych aniołkami, miały powstać dwa folwarki położone niedaleko siebie. Trzcińscy byli właścicielami tych ziem do 1812 r. Później majątek przeszedł w ręce niemieckie i został rozdrobniony. W 1872 r. właścicielem A. o pow. 1402 morgi był niejaki Banachowicz. Na obszar ten składało się 1136 m. ziemi ornej i 266 ha lasów. Czysty dochód gruntowy wynosił 704 talary. Właścicielem Aniołki II o pow. 1275 mórg był Lieutenant Zirpel. Na obszar ten składało się 855 mórg ziemi ornej, 110 m. łąk oraz 310 mórg lasu. Czysty doch. gruntowy wynosił 685 talarów.
W 1885 r. obydwie Aniołki były wsiami szlacheckimi. Pierwsza miała pow. 1404 mórg magdeburskich. Było tu 7 domów i 88 m-ców a właścicielem był Simon Zadik. Druga miała 1275 mórg, 4 domy i 58 mieszkańców a właścicielem był inspektor Rother. Obie części leżały na terenach ówczesnego powiatu ostrzeszowskiego, a odległość pomiędzy folwarkami wynosiła 2,5 km. Sł. Geogr. K.P.... podaje, że stacja pocztowa znajdowała się w Trzcinicy, a gościniec bity w odległości 6 km (obecnie DK nr 39).
Aniołka I pod koniec XIX w. została przekształcona w domenę królewską o nazwie Engelheim. W 1913 r. dobra te obejmowały 359 ha, w tym 333 ha ziemi uprawnej. Czysty doch. gruntowy wynosił 2110 marek. W gospodarstwie hodowano 45 koni, 125 szt. bydła oraz 25 cielaków i 140 szt. trzody chlewnej. Właścicielem na pocz. XX w. był skarb państwa pruskiego, czyli Fiskus, a dzierżawcą Walther Plümecke. Z kolei Aniołka II w 1913 r. stanowiła dobra rycerskie w pow. kępińskim i należała do Rudolfa Wege. Na 304 ha obszaru składało się 292 ha ziemi uprawnej, 8 ha łąk oraz 4 ha nieużytków. W gospodarstwie hodowano 22 konie, 120 szt. bydła plus 8 szt. cielaków oraz 58 szt. trzody chlewnej. Ten majątek po wyzwoleniu Polski w 1920 r. został przejęty przez skarb państwa. Miał 356 ha obszaru i znajdował się w dzierżawie Tadeusza Mościckiego.
Dawna domena (czyli Aniołka I) miała w 1926 r. pow. 295 ha i należała do Franciszka Temme. W obydwu majątkach znajdowały się gorzelnie. Po Franciszku Temme, aż do wybuchu 2. wojny światowej w A. I właścicielami była rodzina Kronobisów. We wrześniu 1939 r. wysiedlono ich do Generalnej Guberni. Po wojnie w majątku początkowo gospodarowali Rosjanie, jednak latem 1945 r. przejął go Skarb Państwa Polskiego, który rozparcelował grunta. W 1950 r. na terenie gospodarstwa utworzono Spółdzielnię Produkcyjną, zlikwidowaną 6 lat później. Po kolejnej parcelacji powstało kilkanaście gospodarstw chłopskich. Po wojnie dwory prawdopodobnie służyły jako mieszkania.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty, Monografie) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl);
Guter=Adreßbuch für die Prowinz Posen, wyd. 2, Lipsk 1913;
Wykaz alfabetyczny wszystkich posiadłości ziemskich w W. Księstwie Poznańskiem, Berlin, 1872;
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
11811952 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 4874_(2834)_Reinersdorf_1885_APP_Sygn._M.top.25-2266.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Zdjęcie pochodzi ze strony: http://www.kepnosocjum.pl/userphotogallery.php?photo_id=239

Opis

Aniołka I - Dwór parterowy, nakryty dachem naczółkowym, wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi W-E, fasadą skierowany na północ. W fasadzie centralnie umieszczony nieznaczny ryzalit, zwieńczony trójkątnie.
Aniołka II - Dwór wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi zbliżonej do N-N-E, piętrowy, nakryty dachami o łagodnych spadach, krytymi papą. Na skutek remontów i przebudowy, całkowicie pozbawiony cech stylowych.
Na mapce satelitarnej zaznaczono obiekt w Aniołce I. Drugi obiekt znajduje się w odległości 2,5 km, w kierunku N-W od pierwszego.

Park

Aniołka I - Park z XIX w. o pow. ok. 1,5 ha.
Aniołka II - Park z XIX w. o pow. 1,9 ha. We wschodniej części parku znajduje się cmentarz.

Inne

Aniołka II - ogrodzenie z bramą wjazdową

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011