Perzów

Stan obecny

Stan własności nieznany.

Historia

Dwór z XIX w.
Tereny obecnej wsi Perzów, począwszy od czasów późnego średniowiecza przechodziły z rąk polskich do niemieckich i odwrotnie. Pierwsze osady powstawały tu już w XIII w., jednak Perzów (jako folwark) założyła prawdopodobnie dopiero rodzina Pozerów w k. XVIII / na pocz. XIX w. Wprawdzie ks. Janiszewski pisze coś o Trzcińskich, z których rąk wieś wyszła rzekomo w 1702 r., jednak nie znajdujemy potwierdzenia tej informacji w żadnych materiałach źródłowych. Poza tym z naszej wiedzy wynika, że Trzcińscy w tamtym okresie siedzieli głównie na Pałukach, w okolicach Żnina oraz ew. Margonina i Chodzieży. W okresie 1818-1920 wieś leżała o obrębie kraju związkowego Gross Wartenberg. W poł. XIX w. folwark Perzów nabyli książęta von Biron, którzy swoje udzielne „państwo” mieli w pobliskim Sycowie (od 1. poł. XVIII w.). Niestety tytaniczne dzieło jakim jest „Słownik Geograficzny...” Chlebowskiego i s-ki nie zawiera informacji o tejże wsi, jedynie jej nazwę – Perschow, także w postaci „Pierzów”. Nie występuje ona także w żadnej zapisce dot. Wielkopolski w regestach grodzkich i ziemskich, ani też w S.H. PAN. Dwór dla zarządców majątku wzniesiony został ok. 2. poł. XIX w. We wsi znajdowała się także szkoła, wybudowana już w 1780 r., która po 1920 r. stała się szkołą polską.
Wyzwolenie Polski w żaden sposób nie zmieniło położenia ani statusu wsi. Wprawdzie w 1920 r. weszło tu wojsko polskie, lecz dobra nadal znajdowały się w rekach von Bironów z Sycowa na Dolnym Śląsku i w dzierżawie Kurta Rudolfa. W 1926 r. majątek liczył 454 ha, na co składało się 304 ha ziemi uprawnej, 130 ha łąk i pastwisk oraz 20 ha nieużytków. Czysty dochód gruntowy wynosił 2205 talarów, a dobra posiadały własną gorzelnię. Jeszcze w 1926 r. majątek częściowo rozparcelowano. Wieś liczyła 337 mieszkańców, była tu także karczma J. Pieczonki, dom dla ubogich, tartak i fabryka dachówek. Syców (niem. Gross Wartenberg) do 1945 r. stanowił Wolne Państwo Stanowe, należące do książęcej dynastii von Bironów. Po 2.wojnie światowej na terenie dawnego folwarku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane ustawowo na pocz. lat 90. XX w. W dworze utworzono zapewne biura zakładu oraz mieszkania.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Monografie, Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Słownik Historyczny Ziem Polskich w Średniowieczu, Inst. Historycznego P.A.N.;
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga adresowa Polski dla przemysłu..., 1926;
Geoportal;
Józef Janiszewski „Powiat kępiński z mapą powiatu na podstawie różnych źródeł”, dod. do „Nowego Przyjaciela Ludu”, rok 1928
Mapster:
5680 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 4772_Trembatschau_1940.jpg
5681 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- 4772_Trembatschau_1944.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi N-S, fasadą skierowany na wschód, parterowy, nakryty dwuspadowym dachem.

Park

Pozostałości parku z k. XIX w. o pow. ok. 0,6 ha. Park po 2. wojnie światowej został w części rozparcelowany, wcześniej mógł mieć ok. 1,5-2 ha obszaru i rozciągał się dalej w kier. południowym.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011