Małocin

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z XIX w.
Pod koniec średniowiecza wieś stała się gniazdem rodowym Małockich. Po prawie 200 latach na krótko nabyli ją Kostka - Steibergowie, a później Działyńscy h. Ogończyk. W 1748 r. jako dziedzica Kosowa i Małocina znajdujemy Walentego Goskowskiego, jednak był on tylko zarządcą majątków znajdujących się pod panowaniem potomków Stanisława Działyńskiego, wojewody malborskiego. W 1753 r. aby spłacić Goskowskiego, Jakub Działyński zmuszony był zawrzeć z nim kompromis i zastawić dobra Andrzejowi Gostomskiemu, regentowi sądowemu wschowskiemu na 3 lata, za kwotę 24 tys. złp. Ożenił się z Konstancją Cielecką, z którą mieli córki: Marię i Katarzynę. Ta druga po śmierci rodziców, w 1774 r. odziedziczyła ogromne dobra w powiecie gnieźnieńskim i poznańskim. Dała je Marii, zamężnej z Antonim ks. Sułkowskim, w zamian za rezygnację z dóbr w powiecie nakielskim oraz kilka wsi w powiatach toruńskim i kościańskim. Mrocza wraz z okolicznymi majątkami była już wtedy pod panowaniem Króla Pruskiego. Katarzyna Działyńska w 1771 r. we Wschowie zawarła związek małżeński z Antonim Małachowskim herbu Nałęcz (1740-1796). W 1792 r. Katarzyna sprzedała dobra Adamowi księciu Ponińskiemu herbu Łodzia (1759-1816), za kwotę 700 tys. złp. Po śmierci Ponińskiego właścicielami Małocina prawdopodobnie zostali Niemcy. W XIX w. należała ona do rodziny Walterów. Ok. 1885 r. na Małocin składała się wieś oraz dominium o rozległości 1820 mórg. Do dominium przynależało 15 domów ze 178 mieszkańcami, w tym 100 ewangelików i 78 katolików; 51 analfabetów. W 1926 r. majątek należał do Skarbu Państwa, a jego zarządcą był Jełowicki. Na ogólny obszar 560 ha składało się 455 ha ziem uprawnych, 90 ha łąk i pastwisk, 14 ha lasów i 1 ha nieużytków. Czysty dochód gruntowy wynosił 1929 talarów. Po 2. wojnie światowej gospodarstwo stało się własnością chłopską. W latach 1978-1980 właściciele rozebrali dwór.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone (M.K.)

Opis

Był to dwór nakryty dachem dwuspadowym, wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi północ-południe. Na razie nie posiadamy jego fotografii archiwalnych.

Park

Brak. Park o pow. 3 ha został w całości wykarczowany i zamieniony na pole uprawne. Zachował się pomnikowy dąb rosnący obok nieistniejącego dworu. Park rozciągał się aż do drogi gruntowej ograniczającej go od wschodu i rzeki Rokitki od północy.

Inne

Obora i spichlerz z k. XIX w. - przebudowane

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011