Gutowo

Historia

Dwór z 2. poł. XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1414 r., kiedy to nazywała się Gutau. Kolejne nazwy to: Gutaw, Guthowo (1570 r.), niem. Guttowo. Było własnością kapituły chełmińskiej, która w 1429 r. nadała przywilej wsi. W 1666 r. była to wieś szlachecka, w której mieszkało 3 ogrodników, karczmarz i młynarz. Pierwsza wzmianka o folwarku pochodzi z 1773 r. W wyniku pruskiej sekularyzacji Gutowo stało się majątkiem królewskim. W 1786 r. Georg Wilhelm Schloss dzierżawił folwark wraz z majątkiem w Gołkówku i Wilamowie. W 1788 r. majątek przejął jego syn Friedrich Schloss. W 1853 r. folwark kupił Adalbert Matthoes. W 1933 r. majątek rozparcelowano, a w 1939 r. nastąpiła druga parcelacja. W 1773 r. w majątku mieszkało 18 włościan, a w 1789 r. składało się na niego 26 domów. Na początku XIX w. przyłączono do niego część folwarku Nowy Dwór, wzniesiono również gorzelnię parową. W 1864 r. majątek obejmował 673 ha. W 1885 r. obszar dworski wynosił 599 ha, a na jego terenie mieszkało 108 ludzi; w 1910 r. posiadał 903 ha, 10 budynków mieszkalnych, gospodarczych i 173 mieszkańców. W 1921 r. - 9 budynków mieszkalnych i 198 mieszkańców, w tym: Gutowo folwark - 8 budynków i 184 mieszkańców, zaś Gutowo stacja kolejowa - l budynek i 14 mieszkańców. Dwór w 1920 r. uległ spaleniu, został odbudowany, ponownie spłonął w 1931 r., został odbudowany, a następnie przebudowany w latach 50-tych XX w.

Opis

Pałac późnoklasycystyczny. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, dwupiętrowy. W fasadzie pozorny ryzalit poprzedzony skromnym 6-kolumnowym portykiem dźwigającym balkon umieszczony na wysokości 1-go piętra.

Park

Park z XIX w. o pow. około 1,5 ha. Niegdyś znacznie większy. Wśród cennego starodrzewu na szczególną uwagę zasługują rosnące tu pomniki przyrody: 5 lip drobnolistnych o obw. w pierśnicy od 329 do 438 cm i klon zwyczajny o obwodzie 269 cm.

Inne

Gorzelnia, spichlerz wraz z chlewnią, drewniany magazyn, kurnik i budynki mieszkalne z 1911 r. przeznaczone dla pracowników majątku wraz z budynkami gospodarczymi.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011